Servet-i Fünun Edebiyatının Önemli Yazarları ve Şairleri

SERVET-İ FÜNUN EDEBİYATININ ÖNEMLİ YAZARLARI VE ŞAİRLERİ




TEVFİK FİKRET (1867-1915)




Gençlik döneminde Divan edebiyatının etkisiyle şiirler yazan


Tevfik Fikret, Servet-i Fünun döneminde, bireysel duyarlıkların


ozanıdır. Ancak, bu dönemdeki kimi şiirlerinde


bile (Balıkçılar, Hasta Çocuk, Ramazan Sadakası...) geleceğin


"toplumcu-yenilikçi" Tevfik Fikret'ini müjdeleyen


söyleyişler görülür. Tevfik Fikret'e edebiyatımızdaki asıl


yerini kazandıran dönem ise, Servet-i Fünun'un kapatılışından


sonra yenilikçi, toplumcu, mücadeleci bir ozan olarak


ürünler verdiği dönemdir. Bu dönem şiirlerinde, "özgürlük,


insanlık, yurt ve ulus sevgisi, uygarlık, ilerleme özlemi"


geniş yer tutar: Sabah Olursa, Tarih-i Kadim, Millet


Şarkısı, Rubab’ın Cevabı, Han-ı Yağma... Fikret;


baskıya, zulme karşı çıkan, "hak bellediği yolda yalnız giden",


tutarlı ve örnek kişiliğiyle etkisi günümüze kadar süren


büyük bir sanatçıdır. Türkçeyi aruza büyük bir ustalıkla


uydurmuş, nazmı nesre yaklaştırmış, şiirin biçiminde ve


söylenişinde yenilikler yapmıştır. Kimi şiirlerinde parnasizmin


etkisi görülür.


Yapıtları: Rubab-ı Şikeste (Servet-i Fünun dönemi şiirleri);


Haluk'un Defteri, Rubab’ın Cevabı, Tarih-i Kadim ve


hece ölçüsüyle yazılmış öğretici çocuk şiirlerinden oluşan


Şermin.




***




CENAP ŞAHABETTİN (1870-1934)


Servet-i Fünun edebiyatının ikinci önemli ozanıdır. Sembolist


tarzda yazdığı şiirleriyle tanınmıştır. "Edebiyatta güzellikten


başka gaye tanımam." görüşünü ve dilin sadeleşmesine


karşı olan tutumunu yaşamının sonuna kadar


sürdürmüştür. Şiirlerinde yeni mecazlar ve duyulmamış


semboller kullanmıştır.


Yapıtları: Şiirleri kitap halinde basılmamıştır. Hac Yolunda,


Avrupa Mektupları (gezi notları); Evrak-ı Eyyâm


(söyleşi); Nesr-i Harp, Nesr-i Sulh (makaleler); Tiryaki


Sözleri (özdeyişler); Körebe (tiyatro)…




***




HALİT ZİYA UŞAKLIGİL (1866-1945)


Servet-i Fünun edebiyatının önemli öykücüsü ve romancısıdır.


Modern romancılığımızın öncüsüdür. Realist romanın


batılı ölçülere uygun ilk başarılı örneklerini o vermiştir.


Yapıtlarında, alışılmışın dışında, Fransızca cümle yapısını


andıran yeni bir sözdizimi görülür. Romanlarında, aydın


kişilerle zengin çevrelerin yaşamını başarıyla yansıtan Halit


Ziya, öykülerinde daha çok halktan sayılabilecek kişilerin


(halayık, dadı, bahçıvan...) yaşamını işlemiştir.


Yapıtları: Nemide, Bir Ölünün Defteri, Ferdi ve Şürekâsı,


Mai ve Siyah, Aşk-ı Memnu, Kırık Hayatlar (roman);


Bir Yazın Tarihi, Solgun Demet, Bir Hikâye-i


Sevda, Aşka Dair, Kadın Pençesi (öykü); Kırk Yıl, Saray


ve Ötesi, Bir Acı Hikâye (anı); Sanata Dair I-II-III


(deneme); Mensur Şiirler, Mezardan Sesler (mensur şiir)...




***




MEHMET RAUF (1875-1931)


Halit Ziya'nın etkisinde kalmıştır. Edebiyatımızdaki ününü


ilk ruh çözümlemesi romanı (psikolojik roman) kabul edilen


Eylül romanı ile kazanmıştır. Öbür yapıtlarında aynı


başarıyı elde edememiştir. Mensur şiir türünün ilk örneklerini


vererek bu türün yayılıp tanınmasını sağlamıştır.


Yapıtları: Eylül, Ferdâ-yı Garam, Genç Kız Kalbi (roman);


Siyah İnciler (mensur şiir); Pençe, Cidal, Sansar


(tiyatro).




***




HÜSEYİN CAHİT YALÇIN (1874-1957)


Gözleme dayalı gerçekçi öykü ve romanları yanında gazeteciliği


ile de tanınmış bir yazardır. Dili oldukça sade, anlatımı


süsten ve özentiden uzaktır. Özlü ve etkileyici bir anlatımı


vardır.


Yapıtları: Nadide, Hayal İçinde (roman); Hayat-ı Muhayyel,


Hayat-ı Hakikiye Sahneleri, Niçin Aldatırlarmış?


(öykü); Kavgalarım (eleştiri); Edebi Hatıralar, Malta


Adasında (anı)...

*