Mağaracılık - Mağarabilim- Speleoloji

Mağaracılık - Mağarabilim- Speleoloji






Mağaracılığın sportif anlamca başlaması 1940’lardan sonra görülmeye başlar. Bir çok deneğin önce Avrupa’da özellikle Fransızların öncülüğünde, sonra da K. Amerika’da kurulması ile sportif amaçlı çalışan derneklerin sayısı hızla arttı. K. Amerika’da, Avrupa’da sportif çalışmalar aynı zamana yakın başlamış olsalar da bugün Dünyadaki en yoğun ve en ileri mağaracılığı yapanlar Avrupalılardır. Gerek teknik çalışma ve teknik aletlerin ortaya çıkartılması konusundaki yaratıcılıkları, gerekse bu konuda yaptıkları denizaşırı ekspedisyonlar Fransızları hala Dünyanın en ileri ve en yoğun çalışan gurupları arasında tutmaktadır. Fransızları ise İtalyanlar ve İngilizler izlemektedir.




İlk Speleolojik çalışmalar 1900 yıllarına rastlar. 1859 yılında doğan Fransız mağarabilimcisi Eduard-Alfred Martel tüm yaşamını mağara araştırmalarına adadı ve bu araştırmaların pek çok disiplin içeren bir bilim dalı olarak kabul edilmesini sağladı.


Speoloji kelimesi Yunanca spelaion; mağara ve logos; bilim kelimesinden gelir. Mağara bilimi yani speleoloji içine alan bilimler coğrafya, topografı, jeoloji, hidroloji, mineroloji, arkeoloji, paleontoloji ve morfoloji gibi bilimlerdir.


Bir mağarabilimci mağara oluşumu ve çevresi hakkında sağlam bilgileri olan bir araştırmacıdır. Bir mağarabilimci bir bilim adamı da olabilir, mağarabilmin temel mekanizmalarını anlamak için çaba harcayan bir meraklıda olabilir. Mağaracılığı sportif amaçla yapanlar bile gezileri sırasında daha önce insan ayağının basmadığı yeni mağaralar bularak sırasında bir bilimadamı gibi topografya alımlarını kaydeder ve mağaranın haritasının çıkarılması ile de bilime katkıda bulunur.


Pek çok mağara ve uçurumun yer aldığı kalker kuşaklarına mağarabilimciler “karst bölgesi” adını verirler. Almanca “karst” adından gelen bu sözcük Slovence “kras” adının bozulmuş şeklidir. Kras Yugoslavya’nın kuzeyinde bulunan ve geçen yüzyıl yeraltında saklı binlerce mağara, çukur sistemi ve ırmağın keşfedildiği bölgeyi belirtir. Avusturya İmparatoru, Mühendislerine bilimsel bir amaçla ama aynı zamanda Trieste şehrinin su ihtiyacını karşılamak için yeraltı ırmaklarından yararlanmak umudu ile Karst’ı araştırmalarını emretmiştir.


Onur Özbek


ODTÜ

*