Türkiye Mağaraları

Türkiye Mağaraları




Türkiye'de araştırılmış mağaraların hangi yörelerimizde yoğunlaştığına bakacak olursak, bunların daha çok dört ana bölgede göze çarpan bir toplaşma yarrattıklarını buluruz. Bunun nedenini coğrafik, jeolojik yani mağara oluşumsal olarak ele almak bizi yanılgıya düşürebilir. İlk bakışta Türkiye mağaralarının ülkenin sadece Akdeniz bölgesinde yoğunlaştıklarını görmek iki şeyi düşünmemizi gerektirir. Bunlardan biri mağara oluşumu için sadece bu bölgenin mi çok elverişli olduğu sorusudur. Diğeri ise yoksa mağara araştırmaları sadece bu bölgelerde mi yoğunlaşmıştır sorusudur. Buna verilecek yanıt hem evet hem hayır olacaktır. En verimli karstik bölgelerin Akdeniz'de özellikle Toroslar'da olduğu bir gerçektir. Ancak bu bölgedeki araştırılmış mağaralar bile ulaşım olanakları kolay bölgelerimizde yopunlaşmaktadır. Öte yandan ulaşım olanakları zor hatta zaman ve pratik olaylar düşünüldüğünde imkansıza yakın olan bu yörelerimize yeterince araştırma etkinliği düzenlanmemiştir. Bu nedenle de bu bölgelerimizde mağaralar yokmuş gibi görünmektedir.


Zamanımıza kadar yapılan araştırmalar özellikle yabancı ekiplerin sınırlı etkinlik sürelerine ve ulaşım sınırlamalarına sıkışmış gibidir. Daha çok yabancılar yaptığı mağaralar bu nedenle Karadeniz veToroslarla Ege'den öteye fazla geçememiştir. Daha çok prehistoryenlerce yapılan Doğu Anadolu Araştırmalarının başgıcı 1940'lı yıllara rastlasa da daha sonra araştırmaların gerçekleştirimemesinin değişik nedenleri vardır. Bu nedenlerin başında daha sonraki siyasi atmosferin buna elverişli olmaması ve araştırmacıların araştırma merkezlerindeki labaratuvarlarına kapanıp çalışma eğilimleridir diyebiliriz.


Türkiye'nin en uzun mağarası ölçülebilen 10.000 metre (~+2.000m. haritalanmamış)'lik uzunluğu ile Beyşehir Gölü civarında Dedegöl Dağlarındaki Pınargözü Mağarası (Isparta)dır. Bu mağara ayrıca Türkiye'nin en fazla kot farkı olan mağaraları sıralamasında da ikinci sıradadır. (+661.5m). Bir örnek vermek gerekirse ağzından çıkan saatte 100km.lik rüzgar hızına ek olarak su sıcaklığı 4 ila 5 C arasındadır ve içsel mağaralara güzel bir örnek oluşturur. Bu mağara ayrıca Dünya mağaraları arasında teknik zorluğu fazla olan mağaralar sıralamasında da yer almaktatdır.


ÖZELLİKLER:Ancak yüksek tekniğe sahip özel olarak yetişmiş ekipler girebilir! Özel ekipman gerekir!


İkinci uzun mağara 6.660m.lik Tilkiler Mağarası (Antalya) dır. Bu mağaranın özelliği dünyanın bilinen en uzun konglomera mağaralarından biri olmasıdır. Antalya Manavgat'ta Tilkiler Köyü yakınlarındadır.


ÖZELLİKLER:Bazı noktaları T.İ.T. gerektirebilir. ÇOK HASSAS EKOLOJİK DENGE! BOZUNABİLİR OLUŞUMLAR! Bot gereklidir.


Mağaraların uzuluk ve derinlik sıralamaları yapılan yeni araştırmalarla ve değişik araştırma raporlarına göre değiştiğinden değerlendirilirken bu göz önüne alınmalıdır. Aşağıdaki mağaralar hakkındaki rakamlar değişik araştırma tarihleri ve değişik araştırma raporlarına göre farklılaşmaktadır. Bu yüzden bir sıralama yapmaktan kaçınmak gerekir.




Kızılelma Mağarası (Zonguldak): 6250 m.lik uzunluğu ile bu mağaranın Cumayanı mağarası ile birleşen bir sifonla ~10.000 km. ye varan uzunluğu olduğunu söyleyebiliriz. İçinde devamlı aktif br yeraltı nehri bulunmaktadır. Büyük bir bölümü yürünerek aşılabilir.


ÖZELLİKLER: Bot gereklidir. YAĞIŞLI MEVSİMLERDE SU BASMA TEHLİKESİ ÇOK YÜKSEK! HYPOTHERMİA'YA DİKKAT!


Ayvaini Mağarası (Bursa): İspanyol mağaracılarca ölçülebilen uzunluğu yaklaşık 5000 m.dir.Büyük bir bölümü botla yeraltı deresini izleyerek geçilebilir. İçinde kalabalık bir yarasa populasyonu olduğundan kışın girilmemesi gerekir.


ÖZELLİKLER:Bot gereklidir. Bazı noktaları T.İ.T. gerektirebilir. YAĞIŞLI MEVSİMLERDE DAHA AKTİF VE SOĞUK SU! HYPOTHERMİA'YA DİKKAT!


Dupnisa MAğarası (Edirne): Bu mağara bölgenin en büyük mağarasıdır. Topografik araştırması BÜMAK tarafından yapılmıştır. Üç ağızlı3200m. uzunluğundaki bu yeraltı sisteminde bir yeratı deresi vardır. Güzel oluşumlara sahiptir.


ÖZELLİKLER: Bot gereklidir. YAĞIŞLI MEVSİMLERDE SU BASMA TEHLİKESİ ÇOK YÜKSEK! HYPOTHERMİA'YA DİKKAT! Askeri bölge. Özel izin gereklidir.HASSAS EKOLOJİK DENGE!


Çukurpınar mağarası(Anamur): Yaklaşık 1100m.lik derinliği ile bu mağara Türkiyenin en derin mağarası ve dünyanın de en derin ilk 30 mağarası arasındadır. BÜMAK tarafından araştırılmaktadır. BÜMAK bu mağaraya izinsiz girişlerin yasak olduğuun belirtmektedir.


ÖZELLİKLER: Ancak yüksek tekniğe sahip özel olarak ekipler girebilir.Özel ekipman gerekir. HASSAS EKOLOJİK DENGE! İletişim ve ilk yardım zorluğu!


Dünyanın bilinen en uzun yeraltı nehri florescein boya renklendirme yöntemi ile ölçülebilen 100km. den fazla uzunluğunda günümüzde girişi Oymapınar baraj gölü altında kalan Antalya Manavgat'daki Dumanlı mağarası yeraltı nehridir.


Onur Özbek


ODTÜ

*