Metin Seçimi Nedir, Özellikleri

Metin Seçimi Nedir, Özellikleri



Temel Yasam Deneyim Alanlari


Herkese ilginç gelebilecek ve okuma istegini uyandirabilecek metinler


bulmak oldukça zordur. “ Bir yandan her ögrencinin ilgi alaninin degisik


oldugu, öte yandan ise bir çok konunun zaman içinde güncelligini yitirecegi


düsünüldügünde ögrenciyi güdüleyerek, ilgisini çekerek, ögrenme istegi


uyandirarak onun kisiliginin gelisimine yardimci olacak ders konularini


seçmenin güç oldugu ortaya çikar. Yabanci dil ögretiminde son yönelisler, konu


seçiminde her kültürde varolan, tüm insanlarin deneyim alani içine giren, ancak


her kültürde degisik görünümler içeren temel yasam deneyim alanlari’nin çikis


noktasi olarak alinmasini öngörmektedir. Antropolojinin inceleme alanina giren


temel yasam islevlerinden yola çikilarak saptanmis olan bu alanlar yabanci dil


ögretimi söz konusu oldugunda söyle siralanabilirler:


- Aile içi yasam


- Aileyi asan daha genis bir topluluk içinde yasam


- Dogum ve ölüm


- Yerlesim


- Çalisma


- Ögrenme


- Yeme / içme


- Bos zaman degerlendirmesi


- Yer degistirme, seyahat etme


- Zamanla ilgili deneyimler ( Ne oldu?, ne oluyor?, ne olacak? )


- Dinsel deneyimler


- Otorite ile iliskiler


- Bagimsizlik kazanma


- Yaratici olma, hayal gücünü gelistirme

vb.


Ögrenci kendi toplum düzeni içinde varolan, kendi deneyim alanlari ile


örtüsen konularla yabanci kültür içinde karsilasmasi; onun yeni olanla kendisine


yakin olan arasinda iliskiler kurmasina, iki kültürün benzer ve farkli yanlari ile


ilgili düsünceler üretmesine, bir yandan kendisine yabanci olani anlayabilmek


dürtüsüyle amaç kültürle ilgili bilgiler edinmek istemesine, öte yandan da kendi


kültürünü sorgulamasina neden olacaktir. Kültürlerarasi bildirisime dayanan


yabanci dil ögretimi ancak bu iki yönlü islevi yerine getirirse amacina ulasmis


olur.” (Tapan N.,1990,s.63-64)



Konu Seçimi


Daha önce sözü geçen okuyucu-metin iliskisinin gerçeklesebilmesi metinle


islenecek konunun, su noktalar uyarinca seçilmesine baglidir:


- Metnin aktardigi yabanci dünya ögrencinin kendi dünyasina ve kendi


deneyimlerine baglantilar kurmasina olanak veren yönleriyle islenmis


olmalidir. Ancak bu durumda ögrencinin ön deneyim ve ön


bilgilerinden yararlanarak metne yaklasabilir.


- Metnin sundugu yabanci dünya ile ögrencinin kendi dünyasi arasinda


farkin olmadigi ya da çok az oldugu durumlarda, etkin bir okuyucu


metin etkilesimi saglanamaz. Böyle bir metin ögrencinin ön


deneyimlerinde degismeler yaratmayacagindan, okuma çalismalari salt


dilsel çalismalara dönüsecektir. Ögrencinin kendi dünyasi ile yabanci


dünya arasindaki farkin çok büyük oldugu durumlarda ise, ögrencinin


ön bilgisi asilacaktir; bu da ögrencinin okuma istegini olumsuz


etkileyecektir.


- Metnin içerdigi konu, ögrenciyi yabanci dünyayi ve kendi dünyasini


sorgulamaya, kiyaslayarak degerlendirmeye götürmelidir.


- Yabanci dil derslerinde islenecek konular, ögrenciyi yabanci kültürü


diger yönleriyle de tanimaya isteklendirmelidir. Böylelikle ders içi


okumanin sinirlari asilabilir ve yabanci dilde okuma bilgi kazaniminda


kullanilan etkin bir araç olur, okuma islevsellik kazanir.” ( Polat


T.,1990,.s.80 )

*