Cevap: Türk Dil Kurumu'ndan Yeni Sözcükler...

Türk Dil Kurumu'ndan Yeni Sözcükler




Türk Dil Kurumu (TDK), medya


çalışanları için "Yabancı Sözlere Karşılıklar Kılavuzu" hazırladı.


Kılavuzda, iletişim araçlarında ve günlük yaşamda sıkça kullanılan


yüzlerce yabancı kelimenin Türkçe karşılığı yer alıyor.


TDK Başkanı Prof. Dr. Şükrü Haluk Akalın, bir konferans için geldiği


Adana’da, medya çalışanları için bastırılan 50 bin kitapçılığın


dağıtımını Anadolu Ajansı Adana Bölge Müdürlüğünde başlattı.


Akalın, AA muhabirine yaptığı açıklamada, her dilde yabancı kökenli


sözcükler bulunduğunu, hiçbir dilin saf olmadığını, Türkçenin de başka


dillerden söz aldığı gibi onlara sözler verdiğini vurguladı.


Eklemeli bir dil olan Türkçenin diğer dillerin yaşadığı sorunlardan


fazlasını yaşadığını belirten Akalın, "Yabancı kökenli sözcüklerin


özgün biçimleriyle yazılıp özgün biçimleriyle okunmaları ve Türkçe


eklerin de İngilizcedeki özgün söylenişe göre getirilmesi pek çok soruna


yol açıyor" dedi.


Akalın, çok fazla yabancı kelime kullanımının zaman içinde o sözlerin


Türkçe karşılığının bile unutulmasına yol açtığına dikkati çekerek,


"Örneğin, son yıllarda çok sık kullanılan trend sözünün Türkçede


eğilim, yönelim, yönelme, doğrultu, gelişme yönü, tarz gibi tam 56


karşılığı var" diye konuştu.


Akalın gazetecilerin, kullandıkları Türkçe sözcüklerle topluma örnek


olması gerektiğini işaret ederek, "bu düşünceyle hazırladığımız


kılavuzda Türkçe karşılığı olmasına karşın medyada en fazla kullanılan


yabancı sözcüklere dikkat çekmek istedik. Medya çalışanlarınının


duyarlılığı ile hedefimize ulaşacağımızı düşünüyorum" dedi.


Hazırladıkları kılavuzda kısıltma işaretlerine de yer verdiklerini


belirten Akalın, şöyle konuştu:


"TDK’nın kuruluşundan bu yana yürüttüğü yabancı kökenli terimlere


karşılık bulma çalışmasının sonucunda ortaya konulan 87 bilim dalındaki


yaklaşık 190 bin terim TDK’nin http://tdk.org.tr adresindeki Bilim ve


Sanat Terimleri Ana Sözlüğü’nde yar alıyor. Gerek bu kılavuzda, gerek


sanal ortamdaki ana sözlükte yer alan karşılıkların kullanılarak


yaygınlaştırılması bir yandan Türkçenin söz varlığının


yabancılaştırılmasının önüne geçeceği gibi diğer yandan da Türkçenin


geliştirilmesi, zenginleştirilmesi çalışmalarına da yardımcı olacak."


Akalın, kılavuzda yer almayan ancak, yazı dilimize girme eğilimindeki


yabancı kökenli sözleri, [url=mailto:katki@tdk.org.tr">katki@tdk.org.tr[/url] adresine duyarlı herkesin


bildirmesini isteyerek, "Aynı e-posta adresine gönderilecek eleştiriler


de çalışmalarımıza ışık tutacak" dedi.



-KILAVUZDAN ÖRNEKLER-


Bu arada kılavuzda, basketbola "sepet topu", voleybola "uçan top",


avansa "öndelik", banknota "kağıt para", asparagasa "uydurma",


aspiratöre "emmeç", fabrikaya "üretimevi", zappinge "geçgeç",


etiğe "töre bilimi" denilmesi öngörülüyor.


Kılavuza göre, iletişim araçlarında sıkça kullanılan ve Türkçe karşılığı


bulunan diğer yabancı sözcüklerden bazıları şöyle:


Afiş "ası", ajanda "andaç", aktivite "etkinlik", aktüel


"güncel", amblem "belirtke", ambulans "cankurtaran", amortisman


"yıpranma payı", anarşi "kargaşa", arşiv "belgelik", atölye


"işlik", türbülans "burgaç", badminton "tüytop", baypas


"köprüleme", otizm "içeyöneliklik, ipotek "tutu", fuel oil "yağ


yakıt", garanti "güvence", depozito "güvence akçesi", fitness


"sağlıklı yaşam", finanse "akçalanmış", first lady "başbayan", CD


"yoğun disk", terörist "yıldırıcı", idealist "ülkücü".

*