Anı Türünün Özellikleri(Tarihi Gelişimi ve Temsilcileri)

Anı Türünün Özellikleri(Tarihi Gelişimi ve Temsilcileri)




bir kimsenin,başından geçen ya da kendi döneminde ortaya çıkan olay ve olguları bilgilerine,gözlem ve izlenimlerine bağlı kalarak anlattığı düzyazı türüdür.türün doğuşunda,yaşanılmış olanı başkalarıyla paylaşma eğiliminin yanısıra,geçmişi sorgulama,onu,belleğin yardımıyla dilde yeniden sergileme isteğinin de payı vardır.


insan,kendi kendisiyle olan ilişkisinde bile yalın,katıksız bir içtenlik kurmakta zorlanan bir varlıktır.bu yüzden pek çok insan,bu türde aranan,susanan niteliğin içtenlik olduğunu bile bile,kendisinden kaçamaya çalışır.sonuçta yazıya dökülen,olduğumuz değil olmak istediğimizdir.geneldeki bu olumsuzluğa karşın insanın kendisinden kaynaklanan bu zorluğu aşarak bu türün en yetkin örneklerini veren pek çok yazar olmuştur.


yaşanmakta olanı değil yaşanmış olanı anlatır anıcılar.bunun için de ‘geçmişin tanıklığını’yapmış olurlar.


‘anılarını yazanların tek kaynağı bellekleri değildir.kimi anıcılar,gerçeğe bağlı kalmak için anlattıklarıyla ilgili mektuplardan,kimi belgelerden,dergi ve gazetelerden,tanık kişilerde,kimi günlüklerden…yararlanırlar.Amaç,gerçeklik ve inandırıcılığı artırmaktır’




tanzimattan bu yana anı türündeki yapıtlardan bazıları şunlardır:defter-i amal(ziya paşa),ömer’in çocukluğu(muallim naci),muharrir,şair,edip;eşkal-i zaman,falaka(ahmet rasim),kırk yıl,saray ve ötesi(halit ziya uşaklıgil),edebiyat hatıraları(h.cahit yalçın)çankaya(falih rıfkı atay),gençlik ve edebiyat hatıraları(y.kadri karaosmanoğlu)çocukluğum,gençliğim,siyasi ve edebi hatıralarım(yahya kemal beyatlı)portreler,bizim yokuş(yusuf ziya ortaç)kerkük anıları(ahmet hamdi tanpınar)acılı kuşak(mehmed kemal)perde aralığından,olur şey değil(nadir nadi)şair dostlarım(oktay akbal)ah beyoğlu vah beyoğlu(salah birsel)benden yaşayanlar(rauf mutluay)




eski yunan edebiyatında ksenophon’un(m.ö 3.yy)anabasis adlı yapıtı,bu türün ilk örneklerinden sayılır.eski türk edebiyatında ise bu türün ilk önemli örneği babür şah’ın (1480-1530) anılarını içeren babürname’dir.ebülgazi bahadır han’ın şecere-i türki adlı yapıtı da bir anı kitabıdır.

*