Türkiye'nin Fiziki Özellikleri ve Coğrafi Konumu Konu Özeti

Türkiye'nin Fiziki Özellikleri ve Coğrafi Konumu Konu Özeti



Bölgelerimiz ve en kalabalık bölümlerinin eşleştirilmesi:

İç Anadolu- Yukarı Sakarya Bölümü,

Karadeniz - Doğu Karadeniz kıyıları,

Ege-Kıyı ovaları,

Marmara - Çatalca - Kocaeli bölümü



Türkiye'nin coğrafi konumları :

Matematik konum : Doğusu ile batısı arasında 76 dakikalık yerel saat farkının olması

Özel konumu : İklim özelliklerinin belirlenmesinde denizlerin etkili olması Doğudan batıya olan göç yollarının üzerinde bu*lunması Transit ticaretin gelişmesi özel konumu.



Karadeniz kıyılarına ait özellikler :

Sinop dışında doğal limanı yoktur.

Boyuna kıyı tipi özelliği gösterir.

Kıyı önünde bir kaç kayalık dışında ada yoktur.

Yüksek kıyılardır.

Karadeniz boyuna kıyı özelliğine sahiptir.

Boyuna kıyılar düzdür. Girinti çıkıntı fazla değildir.



Renklendirme ile yapılmış haritalarda 0 m ile 500 met*re arasındaki yükseltiler yeşil renk ile gösterilir.



Türkiye'de kış saati uygulaması yapıldığında İzmit 'ten geçen 30° meridyeni esas alınır. İzmit ve civarının yerel saati ile ulusal saati arasındaki zaman farkı en azdır.



Doğu Anadolu en yüksek bölgedir.



Akarsuları hızlı akması Hidroelektrik santrallerin kurulması için akarsuların hızlı akması üzerinde olumlu etki yapmıştır.



Büyük Menderes ovasında yetişen incir Konya ovasında Kışların sert geçmesi sebebiyle incir yetişmez.



Türkiye kaplıca yönünden zengin bir ülke olması neye bağlıdır:

Kırık Fay hatlarının fazla olmasına.



Akdeniz kıyılarında kışların en ılık geçmesinin nedenleri:

Toros Dağlarının iç bölgelerin soğuğunu kesmesi.

Denizlerin ılımanlaştırıcı etkisi.

Kıyıların tropikal hava kütlelerinin etkisi altıda kalması.

Türkiye'nin en güneyinde yer almasıdır.

Orman varlığının kışların ılık geçmesinde etkisi yoktur.



Akdeniz ikliminde en yağışlı mevsim :

Kıştır.

İzmir ve Adana'da akdeniz iklimi görülür.



İç Anadolu bölgesinde ilkbahar yağışlı, yazlar kurak geçer.



İç Anadolu'nun doğal bitki örtüşü olan Bozkırın özellikleri :

İlkbahar yağışlarıyla yeşeren yazın kuruyan otsu bir topluluktur.



Türkiyenin coğrafi özellikleri:

36°-42° kuzey paralelleri ile 26°-45° doğu meridyenleri arasında yer alır.

En doğusu ile en batısı arasında 76 dakikalık za*man farkı vardır.

Güneş ışınlarını hiç bir zaman dik açıyla alamaz.

Kuzey kıyıları güney kıyılarından daha serindir.

Dört mevsim görülür.

Yükseltileri doğudan batıya doğru artar.



Ege kıyılarında yer alan körfezler :

Kuşadası Gökova Edremit Güllük



Kıyı ovalarının özellikleri ?

Yükseltileri fazla değildir.

Ulaşım olanakları gelişmiştir.

Alüvyonlarla kaplıdır.

Nüfus yoğunlukları fazladır.

Tarımsal potansiyelleri yüksektir.



Hem kıyı hemde deniz özelliklerini dikkate alarak, Karadeniz ve Akdenizin ortak özellikleri?

Tuzluluk oraları birbirinden farklıdır.

Boyuna kıyı özelliği gösterirler.

Tuzluluk oranlarının belirlenmesinde iklim önemli rol oynamıştır

Kıyılar fazla girintili çıkıntılı değildir .

Kıyıların uygun yerlerinde delta ovaları oluşmuştur



Karasal iklimin özellikleri :

Yazlar sıcak geçer.

Kışlar soğuk geçer.

Yazlar kurak geçer.

Yıllık sıcaklık farkı fazladır.

Bitki örtüsü bozkırdır



Göller ve oluşumları eşleştirilmesi :

İznik-Tektonik göldür .

K. Çekmece -Kıyı seti gölüdür.

Bafa- Alüvyon seti gölüdür ,

Tortum - Heyelan seti gölüdür,

Burdur - .........



Türkiye'nin yaklaşık % 98'i deprem tehditi altında* olmasının nedeni?

Oluşumunu yakın jeolojik devirde tamamlaması .

Genç kuşakta yer almasıdır.



Ülkemizde kar yağışlarının nelere etkisi vardır?

Yeraltı sularının beslenmesi.

Ekili alanların soğuktan korunması.

Kış sporlarının gelişmesi.

Erimeler sonucunda taşkınların olması



Türkiye akarsularının özellikleri :

Hızlı akarlar.

Boyları kısadır.

Hidroelektrik üretmeye uygundurlar.

Ulaşımda kullanılmazlar.

Taşıdıkları materyal fazladır.



Türkiye üç tarafı denizlerle çevrili bir yanmada ül*kesi olmasına karşılık denizlerin iklim üzerindeki ılımanlık ve yağış etkisi dar bir alanda görülür. Bü*yük bir kısmında karasal iklim etkilidir. Bu duruma yol açan temel etken :

Kuzey ve güney kıyılardaki dağların uzanış yönüdür.



Türkiye'de kış süresinin en kısa olduğu il :

Antalya



Türkiye'de kış süresinin en uzun olduğu il :

Ardahan



Türkiye'de sıcaklık ile ilgili özellikler :

Kış mevsiminde en düşük sıcaklık Kuzeydoğu Anadolu'da kaydedilir.

Güneyden kuzeye doğru yıllık sıcaklık ortalaması düzenli bir şekilde artar

Yaz mevsiminde en yüksek sıcaklıklar Güneydoğu Anadolu'da ölçülür.

Sıcaklık dağılışında yükselti ve deniz etkileri önemli rol oynar.

Doğu Anadolu'da ocak ayı ortalama sıcaklığı İç Anadolu'dan daha düşüktür.



Oluşum bakımından aynı dağlara örnek :

Karacadağ ,

Süphan,

Nemrut ,

Erciyes



Saros Körfezinden Gökova körfezine doğru kıyı bo*yunca gidildikçe görülen tablo ?

Karlı gün sayısı azal*dığı

Deniz suyu sıcaklığının arttığı

Deniz suyu tuzluluğunun arttığı

Yıllık sıcaklık ortalamasının arttığı

Buharlaşmanın arttığı görülür.



Türkiye'de erozyonun şid*detli olmasının ortaya çıkardığı sonuçlar:

Baraj göllerinin toprakla dolması ,

Toprakların verimsizleşmesi ,

Sel taşkınlarının artması

Tarımın güçleşmesi



Küçükbaş hayvancılığının İç Anadolu yoğunlaşması*nın başlıca nedeni :

Bölgenin doğal bitki örtüsünün küçükbaş hayvancılığa uygun olması

İç Anadolu'nun doğal bitki örtüsü bozkırdır.

Bozkır kü*çükbaş hayvanların beslenmesinde önemlidir.



Ülkemizde üretim alanı en yaygın olan yeraltı zen*ginliği nedir?

Türkiye'nin çeşitli yerlerinde çıkartılır.



Mutlaka hammaddenin üretildiği yerde kurulmak zorunda olan endüstri kuruluşu hangisidir?

Şeker. (Şekerin Hammaddesi olan pancar tarladan söküldükten hemen sonra işlenmesi bozulmaması için zorunluluktur)



Hangi elektrik santrali diğerlerinden farklı bir özellik gösterir?

Hirfanh hidroelektrik santralidir. (Su gücüyle çalışır.)



Linyitle çalışan termik santrallere örnek verelim :

Afşin-Elbistan ,

Yatağan ,

Soma ,

Çayırhan



Kastamonunun özellikleri :

Batı Karadeniz'de dağlık bir alandadır.

Yol yapımı zordur.



Türkiye'nin dış ti*caretinde önemi olan bazı tarım ürünleri ile yeraltı kaynakları :

Pamuk-Bakır ,

Tütün-Bor ,

Fındık-Krom ,

Zeytin-Zımpara taşı



Yalnızca ülke ihtiyacını karşılayabilen ve dış ticaretimizde önemi olmayan ürünler?

Muz

Taşkömürü



Karadeniz Bölgesinde turizmin gelişmemesinde olumsuz etkisi olan faktörler ?

Yılın büyük bölümünün yağışlı geçmesi ,

Kıyıda plajların yetersiz oluşu



Çeşitli tarım ürünleri yetiştirilmesi sebebiyle Türkiye kendi kendine yeten sa*yılı ülkelerden biridir. Bu durumun en önemli nede*ni :

Ülkede çeşitli iklimlerin görülmesi ve dört mevsi*min yaşanması



İklim şartlan tarım ürünlerinin yetiştirilmesini belir*leyen temel faktördür. Aynı iklim şartlarında yetişmesi mümkün olmayan tarım ürünleri bir arada verilmiştir:

Çay-buğday



Aynı iklim şartlarında yetişmesi mümkün olan tarım ürünleri bir arada verilmiştir:

Tütün-pamuk ,

Şekerpancarı-tütün ,

Üzüm-buğday ,

Turunçgil-zeytin



Ülkemizde haşhaş üretimi devlet kontrolü altında* olmasının nedeni :

Haşhaşın amaç dışı kullanımı



Ülkemizde hayvan sayısı fazla olmasına karşılık,hayvansal üretimin yetersiz olması neye bağlıdır?

Mera hayvancılığın yaygın olarak yapılması



Makineli tarımın yapılamayacağı yerler:

Doğu Karadeniz Bölümü (Arazinin engebeli ve tarım topraklarının küçük ol*duğu yerlerde makineli tarımı zorlar.)



Makineli tarım yapılabileceği yerlere örnek :

Marmara Bölgesi ,

Ege Bölgesi ,

Güneydoğu Anadolu Bölgesi ,

İç Anadolu Bölgesi



Sanayinin en çok geliştiği bölge* olan Marmara Bölgesinde sanayinin kurulması için gerekli önemli şart*lar nelerdir?

İş gücü

Sermaye

Ulaşım

Pazarlama



Bursa’ da bulunan sanayi kolu :

Bursa –Otomotiv



İs*kenderun'da bulunan sanayi kolu :

İskenderun -Demir-çelik



Büyük baş hayvancılık en çok yaygınolduğu bölgeler?

Doğu Anadolu ve Karadeniz bölgeleri



Türkiye'de kara ve demir* yolu ulaşımını zorlaştıran etkenler :

Dağların batı-doğu doğrultusu uzanışı ,

Yükseltinin fazla oluşu,

İç bölgelerin sert karasal iklimi,

Derin ve geçit vermeyen akarsu ve vadilerin varlı*ğı



Endüstri tesislerinden hangisinin dağılı*mı ülkemizde daha çok yaygınlık gösterene örnek :

Şeker



İzmir limanı, Türkiye'nin ikinci büyük limanıdır. İz*mir limanının gelişmesinde aşağıdakilerden hangi*sinin önemli bir rolü olanlar:

Ard bölgesinde dış ticarette önemli yer tutan ürün*lerin yetiştirilmesi ,

Yükleme, boşaltma vinçleri ve depolama tesisleri*nin yeterli oluşu,

Ard bölgesiyle ulaşımının kolay olması ,

Geniş bir hinderlandının olması



Endüstri dallarının hangisinin üretiminde tarımsal hammaddeden yararlanılmaz?

Çimento



Endüstri dallarının hangisinin üretiminde tarımsal hammaddeden yararlanılır?

Konserve

Dokuma

İlaç

İçki



Türkiye'de iç ticaret oldukça gelişmesine etkisi olanlar:

Ülkede değişik iklimlerin görülmesi ,

Ulaşım ağının gelişmiş olması,

Sanayinin dengeli dağılmaması,

Çeşitli yerlerde farklı tarım ürünlerinin yetişmesi



İthalatımızda önemli yer tutan ürünler:

Ham petrol

Demir-çelik

Gübre

İlaç



İhracatımızda önemli yer tutan ürün:

Tekstil



Türkiye'de elektrik enerjisi en çok hangi kaynaktan elde edilir?

Akarsu



Ülkemizde diğer coğrafi bölgelere göre; yükseltisi en fazla, maden yönünden en zengin, hidroelektrik üretim potansiyeli en fazla olan coğrafi bölge:

Doğu Anadolu



İç Anadolu Bölgesinde aşağıda yetişme özellikleri verilen tarım ürünlerinin hangileri yetiştirilir?

Yazın kuraklık isteyen tarım ürünleri

İlkbaharda yağış isteyen tarım ürünleri

Çok fazla yağış istemeyen tarım ürünleri

Yazın sıcaklık isteyen tarım ürünleri

İç Anadolu'da kış mevsimi soğuk geçtiğinden kışın ılımanlık isteyen tarım ürünleri yetiştirilemez.



Marmara Bölgesi özellikleri:

Ortalama yükseltinin az, engebe*liğin fazla olmadığı bir bölgedir.

Ulaşımın kolay olması.

Ekili-dikili alanların çok olması .

Deniz etkilerinin geniş bir alana yayılması,

Toplu yerleşmenin görülmesi.



Marmara bölgesinin coğrafi konumundan kaynaklanan üç çeşit iklimin olması Çeşitli tarım ürünlerinin yetiştirilmesine sebeb olur.



Karadeniz ve Akdeniz Bölgelerinin ortak özellikleri:

Kıyı tipleri (Her iki bölgede de dağların kıyıya paralel uzanması nedeniyle boyuna kıyı tipi görülür.)



Karadeniz ve Akdeniz Bölgelerinin farklı özellikleri:

Yağış rejimleri,

Yazsıcaklık ortalamaları ,

Deniz suyu tuzlulukları ,

Yetiştirilen tarım ürünleri



Ege Bölgesin yer şekilleri ile ilgili olarak dağlar kıyıya dik uzanır.



Ege bölgesinde fiziki, beşeri ve ekonomik özellikler üzeri*nde yer şekillerinin yolaçtığı sonuçlar :

Kıyıda çok fazla körfez ve yarımada bulunması,

Deniz etkilerinin 150-200 km kadar içeriye sokula*bilmesi,

Kıyı ile iç kesimler arasında ulaşımın kolay olması ,

İzmir limanının art bölgesiyle balantısının kolay ol*ması



Ege bölgesinde Termik santrallerinin çok olması neyle ilgilidir ?

Zengin linyit yataklarının varlığı ile



Karadeniz Bölgesi özellikleri :

Türkiye'nin en çok yağış alan bölgesidir.

Kentleşme oranı düşüktür,

Dağlar kıyıya paralel uzanır.

Genelde göç verir.

Çayın tamamını, fındığın büyük bir kısmını üretir.

Karadeniz Bölgesinde kırsal nüfus fazladır



Güneydoğu Anadolu projesi tamamlandığında hangi*sinde artış gözlenecektir?

Sulanabilen arazi artar ,

Enerji üretimi artar ,

Sanayi kuruluşları artar ,

Tarımsal çeşitlilik artar Bölgede iş imkanları artar

Bölge dışına yapılan göçler azalalır



Uludağ-Ergene nehri - Manyas gölü - Yenişehir ovası hangi bölgemizde yer alır?

Marmara Bölgesi içinde yer alır



Marmara ve Ege Bölgeleri kaplıca turizmi yönünden gelişmiştir. Bu durumdan bölgelerin hangi ortak özelliği etkili olmuştur?

Yer yapıları (Her iki bölgede de fay hatları bulunmaktadır. Bu da böl*gelerin kaplıca yönünden zengin olmalarını sağlamıştır.)



Ege, Akdeniz ve Marmara Bölgelerinde çok yetişti*rilen ve Türkiye ekonomisinde yer tutan ürünler :

Zeytin Ege,

Turunçgil Akdeniz,

Ayçiçeği Marmara'da



Marmara Bölgesinin bir bölümünde Kara* deniz ikliminin etkili olduğunu gösteren ürün :

Fındık



İç bölgeleri kıyı bölgelerinden ayıran en önemli özellik :

Karasal iklimin egemen olması



Akdeniz kıyılarının kış mevsiminde Türkiye'nin en sıcak yeri olmasında et*kisi olan sebepler:

Denizlerin ılımanlaştırıcı etkisi ,

Torosların iç bölgelerdeki soğuğu kıyıya ulaştırmaması ,

Türkiye'nin güneyinde yer alması ,

Sıcak hava kütlelerine açıkolması



İki denize birden kıyı*sı olan ilimiz?

İzmit



Ege Bölgesinde üretim yapan endüstri kuruluşları hangi hammaddeyi bölge dışıdan sağlar?

Petrol arıtma



Ege bölge*sinde yer alan turistik değerler:

Pamukkale travertenleri ve Efes antik kenti



İç Anadolu bölgesinde yer alan volkanik dağlar ?

Erciyes

Karadağ

Hasan

Melendiz



Güneydoğu Anadolu Bölgenin özellikleri?

Ekonominin temeli hayvancılığa dayanır.

Yaz mevsiminde Türkiye'nin en sıcak yeridir.

Yükseltisi fazla değildir

Türkiye'nin tek petrol üretim alanıdır.

Yerşekilleri sadedir.



Yukarı Sakarya Bölümü*nü İç Anadolu Bölgesinin diğer bölümlerinden ayı*ran özellikler :

Daha kalabalık olması

Sanayisinin gelişmiş olması

Başkentin burada olması

Bölgenin Marmara ve Ege'ye açılan kapısı duru*munda olması ,

İkliminin daha elverişli olmamasısı



İç Anadolu Bölgesi Güneydoğu Anadolu Bölgesinden daha az yağış almasına rağmen Güneydoğu Anado*lu'da tarımda sulamaya daha çok ihtiyaç duyulmaktasının nedeni?

Güneydoğu Anadolu'da yaz kuraklığınındaha faz*la hissedilmesi



Marmara ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinin birbirine benzeyen yönleri :

Yerşekilleri özellikleri



Erzurum-Kars bölümü*nün özellikleri :

Ortalama yükseltisi fazladır.

Kışlar çok soğuktur.

Büyükbaş hayvancılık en önemi ekonomik faali*yettir.

Yaz süresi kısadır.



Baraj gölleri çok olan bölgelerimiz:

Ege,

Karadeniz ,

Doğu Anadolu ,

Güneydoğu Anadolu



Baraj gölleri az olan bölgemiz:

Marmara



İç Anadolunun doğal (fizi*ki) özellikleri :

Ova ve platoların geniş yer tutması,

Karasal iklimin varlığı ,

Bitki örtüsünün bozkır olması ,

Bölgede volkanik dağların varlığı



Akdeniz Bölgenin ekonomik varlığı ile ilgili olanlar :

Keçiborlu kükürt yatakları ,

Adana dokuma sanayi ,

İsparta gül üretimi ,

Seracılığın en gelişmiş bölge olması

*