Normandiya Savaşı

NORMANDİYA ÇIKARTMASI








D-day (6 Haziran 1944), çıkartma planıNormandiya çıkartması, general Eisenhower kumandasındaki müttefik kuvvetlerinin 1944 Haziran-Eylül ayları arasında giriştiği hücum harekâtı; müttefiklerin çıkarmasından sonra Alman cephesinin yarılmasına ve hemen hemen Fransa'nın ortasına kadar geriletilmesine yol açtı.




Uzun aylardan beri inceden inceye hazırlanan Normandiya'ya İngiliz-Amerikan çıkarması (veya Overlord harekâtı), gerek teknik, gerek taktik alanda tesadüflere bağlı bir harekâttı. Başarısı, seçilen hücum cephesinin Wehrmacht'tan gizlenmesine ve Batı Avrupa'daki hava hücumu hazırlığının etkili olmasına dayanıyordu. Normandiya savaşı birbirini takip eden üç evrede yapıldı.






ÇIKARTMA İÇİN KÖPRÜBAŞI KURULMASI




2-6 Haziran 1944'te Charbourg ile pas de Calais arasındaki Almanların Atlas okyanusu duyarı kıyı tahkimatı bombalandı; 5-6 haziran gecesi 722 savaş gemisinin eşlik ettiği 4226 nakliye gemisi, İngiliz amirali Ramsey kumandasında başlangıç hücumunu yapmakla görevli 5 tümeni taşıyarak İngiliz kıyılarından çıkarmanın yapılacağı kumsallara doğru yola çıktı.




6 Haziran sabahı hücum birlikleri Saint-Aubin, Courseulles, Arromanches, Saint-Laurent ve Saint-Martin-de-Varraville kumsallarını ele geçirmeye uğraşırken, üç hava indirme tümeni Caen ve Carentan dolaylarına paraşütle indi. Bu indirmenin tam bir baskın olmasından yararlanan birlikler aynı akşam bölgeye sağlam bir şekilde yerleştiler.






Omaha beach çıkartması7-11 Haziran arası Pas de Calais'ye ikinci bir çıkarma bekleyen Almanların şiddetle tepki göstermesinden önce, kumsallarla hava indirme birlikleri arasında irtibat sağlanmış, Bayeux şehri kurtulmuş ve Mantebourg-İsigny-Bayeux -kuzey Caen hattının gerisinde 325,000 kişi (çoğu suni Avromanches limanı sayesinde) karaya çıkmıştı








KÖPRÜBAŞININ GENİŞLETİLMESİ




İlk Alman tepkisi, II. İngiliz ordusunun (Demasey) şiddetli muharebelerden sonra durdurulduğu cephenin doğu kesimini etkiledi (Caen kesimi). Buna karşılık Carentan koyunun her iki kenarından savaşa giren I. Amerikan ordusu (Bradley), Almanların Montebourg üstüne karşı hücumuna rağmen 16 haziranda Barne Ville'de Cotentin'in batı kıyısına ulaşmayı başardı. Çevreyle bağlantısı kesilen Cherbourg, Almanların bütün liman tesislerini tahribinden sonra düştü.




Ondan sonra güneye dönen Bradley, 8 haziranda La Haye du-Puits'yi ele geçirirken, Dempsey ertesi gün şiddetli bir hücumla Caen'ı aldı. Birkaç gün önce Hitler Batı cephesi kumandanlığına Rundstedt'ın yerine Kluge'yi getirmişti. Ama Kluge'nin elinde, Eisenhower'ın 6 hazirandan beri çıkarttığı bir milyon askere karşılık 35 tümen vardı. 10-25 Temmuz arası müttefikler, Lessay-Saint-Le-Caumont -Caen cephesinde kısa süre sonra başlatacakları hücum tertibatını almıştı




ALMAN CEPHELERİNİN YARILMASI VE İÇ KISMA DOGRU GENİŞLETİLMESİ




18 Temmuzda İngilizler boş yere Caen'den çıkmaya uğraştılar, ama kesin darbe batıya vuruldu. Hücum cephesine 50,000 ton bomba atan 2,000 bombardıman uçağının hava hücumundan sonra, Bradley, 25 temmuzda hücuma geçti; kanlı direnmeye rağmen 28 temmuzda Coutances'ın, 30 ve 31 temmuzda Granville ve Avranches'ın alınmasıyla Alman cephesinde geniş bir yarık açıldı. O zamana kadar yedekte tutulan III. Amerikan ordusu (Patton) o tarihte işe karıştı (saflarında Leclerc kumandasında 2 Fransız zırhlı tümeni de çarpışıyordu) ve hemen ilerleme görevi aldı.




2 Ağustosta Avranches gediğine saldıran dört zırhlı tümen, Dinan (4 ağustos), Renner (5), Laval (6), Le Mans (9), Alençon ve Chartres'ı (10 ağustos) ele geçirdi. Ama bu ilerlemenin zayıf noktası Alman cephesinde Avranches ve Mortain arasında açılan gediğin darlığıydı (30 km).




Bu durumu gözden kaçırmayan Kluge bütün zırhlı kuvvetlerini birleştirerek Vire ve Mortain'e karşı şiddetli bir karşı hücuma geçti ve Mortain'i aldı. Ama geri hatlarına sarkılması ve müttefik uçaklarıyla bombardıman edilmesi üzerine, 13 ağustosta birliklerine genel ricat emrini verdi. Creror kumandasındaki Kanadalıların Falaise'i alması (17 ağustos) ve üç gün sonra Patton'un birliklerine kavuşması, VII. Alman ordusunun kuşatılması ve yok edilmesiyle sonuçlandı.




O tarihten sonra muharebenin büyük kısmı bitmiş ve Sen'e doğru takip hemen başlamıştı. Kuzeyde kıyılar boyunca hücuma geçen Kanadalılar 2 eylülde Abbeville'e ulaşırken Rouen üstüne yürüyen Dempsey, 3 eylülde Lüle ve Brüksel'e, 4 eylülde Anvers'e vardı.




Güneyde Patton 17 ağustosta Orleans, 21 ağustosta Fontainebleau, 25 ağustosta Troyes'u aldı ve eylül ortasında Moselle'e ulaştı; sağ kanadı (II. Fransız Zırhlı tümeni), 12 eylülde, Chatillon-sur-Seine yakınında Provence'tan gelen Fransız-Amerikan birlikleriyle birleşti. 24-25 Ağustosta da Leclerc, II. Zırhlı birliğiyle Paris'i kurtarmıştı. O tarihten sonra bütün müttefik birlikleri Reich sınırlarına doğru hücuma geçtiler.




MÜTTEFİKLER OHOMA'DA NEDEN ZORLANDI




Omaha sahilinde işler başında beri iyi gitmemişti. Uçaklar sahilleri bombalıyorlar açılan deliklerde askerler için siper oluyordu ama Omaha'ya başarılı bir bombardıman düzenlenemedi ve Müttefik askerleri hiç siperi olmayan bir sahile çıkartma yaptılar. Müttefikler yoğun makinalı tüfek atışında hiç bir siper olmayan sahillerde askerlerinin ağır kayıplar vereceğini biliyordu. Bunun için hafif tanklarını suda gidecek şekilde tasarlamışlardı. Tankların dört bir tarafı yüksek bezlerle örtülüyor böylece içeri su dolması önleniyordu. Ama Omaha plajı çok dalgalıydı ve Müttefik tankları bu dalgalara dayanamadı ve battılar. İngiliz tank kumandanları bu dalgalı denizde tankların gidemeyeceklerini bildikleri için tanklarını denize sokmadılar. Çok sayıda piyadaye sahip olan Müttefikler büyük kayıplar verselerde sonunda Omaha'yı kontrol edebildiler.

*