Lise 4 Sayfa 26 Eski Medeniyetler Etkinlik çalışması

LİSE 4.SINIF ESKİ MEDENİYETLER


ETK.ÇALIŞMASI (SAYFA 26)



AZTEK UYGARLIĞI: 15. yüzyıl ile 16. yüzyıl başlarında, bugünkü Meksika’nın orta ve güney kesimlerinde büyük bir imparatorluk kurmuş halk. Nabuva dili konuşan Azteklerin adı, atalarının bir olasılıkla Kuzey Meksika’da bulunan anayurdu için kullanılan Aztan’dan (Beyaz Ülke) gelir.




Azteklerin kökeni kesin olarak bilinmemektedir. Ama bazı gelenekleri, 12. yüzyılda Orta Amerika’ya gelene değin, daha kuzeydeki Meksika Platosunda avcılık ve toplayıcılıkla geçinen bir kabile oldukları izlenimini verir.


Azteklerin güneye göçünün, Toltek uygarlığının çöküşünü izleyen ve belki de bu çöküşü hızlandıran genel bir göç hareketinin parçası olduğu sanılır.


Büyük bir devlet ve sonunda bir imparatorluk kurabilmelerinin temelinde, kullanılabilir tüm toprakların entansif biçimde ekildiği, gelişkin bir sulama ve bataklık kurutma sistemine dayalı olağanüstü tarım düzenleri yatar. Bu yöntemlerle sağlanan yüksek verimlilik, zengin ve kalabalık bir ülkenin doğmasını sağlamıştır.









Haritanın büyük hali için tıklayınız:




Aztek devleti, askerlerin egemenliğindeki bir despotluktu. Kastlara ve sınıflara bölünmüş ama dikey akışkanlığını da koruyan Aztek toplumunda yükselmenin en güvenli yolu savaşta kahramanlık göstermekti. Devlet işlerini rahipler ve bürokratlar yürütürdü. Toplumun alt katmanlarında, serfler, sözleşmeli hizmetkarlar ve köleler yer alırdı.


Aztek dini, birçok Orta Amerika kültüründen değişik unsurları özümsemiş, çeşitli inanç sistemlerinden karşıt öğeleri bir araya getirmişti




MAYA UYGARLIĞI: Maya uygarlığı Amerika kıtasındaki Kolomb-öncesi uygarlıklardan biridir. Bir Orta Amerika uygarlığı olan Maya uygarlığı, binlerce yıl boyunca sanat gibi birçok alanda ileri bir uygarlık düzeyinde oldukları görülmektedir.


Maya uygarlığının en ilgi çekici anıtları dinsel merkezlerdeki piramitlerdir.










Tarım Mayalar’ın temel etkinliğini oluşturduğundan, İspanyol işgali öncesine kadar çeşitli tarım teknikleri geliştirmişlerdir. Bunun yanı sıra avcılık ve balıkçılık da ihmal edilmemiştir.


Tropikal orman da onlar için önemli bir besin kaynağıydı. İklim değişiklikleri, toprak ve bitki örtüsü, kuşkusuz doğal kaynakların kullanımının ve hangi tarım sisteminin uygulanacağının belirlenmesinde belirleyici etkendi. Teknikler, kullanılabilir toprağın nicelik ve niteliğine, kültür tipine ve sosyoekonomik etkenlere bağlı olarak ortaya çıkmıştı.Maya coğrafi bölgesinde üretim büyük olduğundan, ticaret vazgeçilmez bir etkinlikti.






ÇİN UYGARLIKLARI:







1.Feodal beylikler halinde yönetilmiştir. Çin birbiri ardına göreve gelen hanedanlar tarafından yönetilmiştir.

2.Çin’de halk asiller ve köylüler olarak ikiye ayrılmıştır. Köylüler özgür değillerdi ve asiller için çalışıyorlardı.

3.Çin’de Lao-Çe ve Konfiçyüs adlı filozofların dini ilkeleri yayılmış, sonraki dönemlerde Çinliler Budizm’i benimsemişlerdir.

4.Çinliler kendilerine özgü bir yazı kullanmışlar, barut, pusula, kağıt, matbaa ve mürekkebi icat ederek dünya medeniyetinin gelişmesine katkıda bulunmuşlardır.

5.İpek böceğinden ipek elde ederek Çin’den Avrupa’ya kadar uzanan İpek Yolu’nun kurulmasını ve ticaretin yaygınlaşmasını sağlamışlardır.

6.Sarı ve Gökırmak çevresinde kuruldu.

7.Çevredeki; Türk, Moğol, Tunguz, Tibet kavimlerinin etkisinde kaldılar.



9.Konfiçyus ahlak ve siyasetle ilgili felsefe sistemini geliştirdi. Çin birliğini savunduğundan zamanla Çin'in milli dini haline geldi.



10.Lao Tse taoculuk felsefesini kurdu.

11.Buda dinin etkisiyle zamanla büyücülük ve sihirbazlığa dönüştü.

12.Porselen yapımı, ipekli dokumacılıkta ileri gittiler.

13.Çin uygarlığı teknik buluşlarıyla tanınan bir uygarlıktır. Kağıdı bularak dünya kültür tarihine önemli bir hizmet gerçekleştirdiler.

14.Askeri teşkilatlanmalarda Hunlardan örnek aldılar. Hun saldırılarına karşı Çin Seddin'i yaptılar.


HİNT UYGARLIĞI:


Hindistan'ın en eski geçmişinde Avrupa'dan göç ettiği söylenen Arilerin izleri görülür.





Haritanın büyük hali için tıklayınız.

Verimli topraklara sahip olması tarih boyunca istilalara uğramasına neden olmuştur. Değişik kavimlerin gelip yerleşmesi de etnik yapının zenginleşmesinin önemli bir nedenidir .



1.Kast Sistemi;



2.Ari'ler tarafından kurulmuştur. Koyu bir sınıf ayrımını içeren Kast Sistemi, Hindistan'ın günümüze kadar sağlam bir birlik kuramamasına yol açmıştır. Farklı milletlerin istilasına uğraması ve "Kast Örgütü" nedeniyle Hintliler bir millet olma şuuruna erişmemişlerdir.

3.Kast Sistemi halkın mesleklerine göre sınıflanması ve kesinlikle bir sınıftan diğer sınıfa geçilmemesi şeklinde belirlenmiştir. Buna göre;

4.Brahmanlar: Din adamları ,Kşatriyalar: Asiller ve askerler ,Vaysiyalar: Sanatkarlar ve tüccarlar ,Südralar; Kôylüler ve işçiler Ayrıca Kastın dışında kalan "Paryalar,(köleler)” vardı. Paryalar ise bu sistem de tamamiyle sahipsiz insan gruplarıdır.

5.Hindistan'ın en eski dini Veda Dini veya Brahmanizm'dir. Bu dinden ve Brahmanların üstünlüğünden dolayı, Buda Dini Hindistan'da doğmuş olmasına rağmen ilk kez Çin'de yayılmıştır.

6.Hindistan'da Veda, Brahmanizm ve Buda dinleri görülür Buda dini Hindistan'da ortaya çıkmasına rağmen, Brahman rahiplerinin karşı çıkması nedeniyle Çin ve Japonya'da yayılmıştır.

7.Ülkenin tarihini coğrafi şartları etkilemiştir.

8.Elverişli iklimi ve verimli topraklarından dolayı pek çok kavimin istilasına uğramıştır.



10.Bu kavimler egemenliklerini devam ettirmek için "Kast sistemini" oluşturdular. (Brahmanlar, Kşatriyalar, Vaysiyalar, Südralar, Paryalar



11.Toplumsal yapıdaki bu farklılıklar Hindistan'da güçlü bir millet ve devlet yapısını önlemiştir.

12.Devletin başında Raca denilen yöneticiler bulunurdu.

13.En eski dinleri "veda" dinidir.




MISIR UYGARLIĞI:



Haritanın büyük hali için tıklayınız.



1.Deniz ve çöllerle Mezopotamya uygarlık alanından ayrılması, yani coğrafi konumu, dışarıdan etkilenmeden özgün bir uygarlığın doğmasına neden olmuştur. Bu konum istilaların da az olmasına yol açmıştır.


Nil Havzası



2.Kuzey Afrika’da Nil nehri havzasında kurulmuş ve Nil Nehri'nin akışına göre Aşağı ve Yukarı olmak üzere 2 coğrafi bölüme ayrılmıştır. Etrafı çöllerle çevrili olduğu için istilaya fazla uğramamış, diğer uygarlıklardan etkilenmemiştir.

3.Mısır uygarlığı sadece Mısırlılara aittir.

4.Başlangıçta şehir devletleri şeklinde yönetilen Mısır, Firavun adı verilen kralların önderliğin*de merkezi yönetime sahip olmuş, ülke Nom denilen illere ayrılmıştı, Her ilin başında merkezden gönderilen valiler bulunurdu.

5.Piramit: Firavun mezarları ,Labirent: Halk mezarları günümüze kadar ilgi çekiciliğini devam ettirmiştir.

6.Ölümden sonra hayata inanırlar cesetleri mumyalarlar.

7.Resim yazısı olan Hiyeroglifi kullandılar ve bir çeşit kağıt olan Papirüsü bulmuşlardır.

8.Güneş yılına dayalı ilk takvimi icat etmişlerdir. Nil nehri ve tarımsal faaliyetler mevsimlerin adlandırılmasında etkili olmuştur. Mısır takvimi Miladi takvimin temelini oluşturur.

9.Tıp, eczacılık, geometri ve astronomide ilerlemişlerdir .

10.Persler tarafından yıkılmıştır.

11.Bilinen tarih Nom denilen şehir devletleriyle başlar. Firavunların yetkilerinin sınırsız olması (çünkü tanrı-kral sayılıyordu) mutlak bir idareye yol açmıştır. Ahret inancının olması tıp biliminin ve mumyacılık sa*natının gelişmesine yol açmıştır. Ayrıca kral mezarları da (piramitler) ahret inancıyla ilgilidir.

12.Güneş yılı takvimini kullanmışlardır.

13.Dünyada bilinen ilk yazılı antlaşmayı Hititlerle imzalamışlardır (Kadeş Barışı).

14.En parlak dönemleri eski ve orta krallık dönemleridir.

15.Ülkeyi yöneten Firavunlar tanrı kral olarak merkeziyetçi monarşik bir yönetim kurdular.

16.Ülke nom denilen illere ayrıldı.

17.Ekonomi, tarım ve hayvancılığa dayanır.

18.En önemli tanrıları AmonRa dır.

19.Ölümden sonraki yaşantıya inandıklarından (ahiret) mumyacılık ve tıpta ilerlediler.

20.Firavun mezarlarına piramit, halk mezarlarına labirent denir.

21.En önemli tapınakları Luksor ve Karnak'tır.

22.Güneş takvimini buldular.

23.Kesirli, ondalık sayılar, pi sayısını buldular.

24.Piramitin hacmini hesapladılar, geometride ilerlediler.

*