Kanunİ Sultan SÜleyman Devrİ Osmanli Devletİnde BÜrokratİk Yapi (1520

Kanunİ Sultan SÜleyman Devrİ Osmanli Devletİnde BÜrokratİk Yapi (1520-1566)



İç İsyanlar:


* Canberdi Gazali İsyanı (1521): Şam-Siyasi


* Ahmet Paşa İsyanı (1524) : Mısır-Şahsi


* Baba Zünnun İsyanı (1526): Yozgat-Ekonomik


* Kalenderoğlu İsyanı (1527): Karaman-Dini

BATI SEFERLERİ:

Belgrat’ın Fethi (1521): Orta Avrupa’nın kapıları Osmanlılara açılmıştır.

Mohaç Meydan Muharebesi (1526):


Macar Kralı Layoş’un çalışmaları sonucu Kanuni sefere çıkarak Macaristan’ı Osmanlıya bağladı. Erdel beyi Yanoş, Macar kralı yapıldı.

NOT: Bu durum Osmanlı-Avusturya ilişkilerinin bozulmasına sebep olacaktır.

I.Viyana Kuşatması (1529):


Ferdinand’ın Yanoş’un krallığını kabul etmeyerek saldırması üzerine Kanuni yeni bir sefere çıktı.

NOT: Ferdinand karşısına çıkmayınca Viyana’yı kuşatmış fakat ordunun hazırlıksız olması ve kış mevsiminin gelmesi ile başarılı olunamamış.

Alman Seferi (1532):


Ferdinand’ın tekrar Macaristan’a saldırması üzerine meseleye köklü çözüm bulmak amacıyla Kanuni, Şarlken üzerine sefere çıkmıştır. Karşısına hiçbir ordu çıkmamıştır. Ferdinand’ın barış teklifini İran sorunu yüzünden kabul etmiştir. 1533 İstanbul Antlaşmasına göre:


* Ferdinand Yanoş’un Macar krallığını kabul edecek.


* Avusturya kralı protokolde Osmanlı sadrazamına eşit sayılacak.


* Avusturya yıllık vergi ve savaş tazminatı ödeyecek.

NOT: Avusturya ile yapılan ilk antlaşmadır. Osmanlı Avusturya’ya üstünlüğünü kabul ettirmiştir.


Ferdinand, Yanoş’un oğlu Sigismund’un Macar krallığını kabul etmeyerek saldırınca sefere çıkan Kanuni Macaristan’ı 3 parçaya bölmüştür.

MACARİSTAN















Asıl Macaristan Erdel Küçük bir kısmı


(Budin) (Sigismund’a) (vergi karşılığı


(Osmanlı’ya) Avusturya’ya)

Zigetvar Seferi (1566):


Ferdinand’ın yerine geçen oğlu Maximilyen’in saldırısı üzerine Kanuni 13. ve son seferine çıkmıştır. Kale fethedilmeden bir gün önce ölmüş, kalenin fethini gerçekleştiren Sokullu Mehmet Paşa sefere devam etmeyerek geri dönmüştür.

FRANSA İLE İLİŞKİLER:

Kanuni, Şarlken’in Avrupa’da tek güç olmasını engellemek amacı ile bir taraftan Reform hareketlerini destekler iken diğer taraftan yaptığı seferler ile Fransa Kralı Fransuva’yı kurtarmış ve hatta Şarlken karşısında güçlü tutabilmek için ekonomik ayrıcalıklar verilmiştir.

1535 Kapitülasyon Antlaşmasına göre;


* Fransızlar Osmanlı sularında serbestçe ticaret yapabilecek.


* Fransız tüccarlardan düşük gümrük vergisi alınacak.


* Osmanlı ülkesindeki Fransızların kendi aralarındaki davalara Fransız hakimler bakacak.


* Osmanlı vatandaşları ile sorun yaşarlar ise Osmanlı mahkemeleri bakacak fakat tercüman bulundurabilecekler.


* Aynı haklardan Osmanlı devleti de yararlanabilecek.


*** Bu antlaşma iki hükümdar hayatta kaldığı sürece geçerli olacak.

NOT: 1740 yılında I.Mahmut zamanında kapitülasyonlar sürekli hale getirilmiştir.

Osmanlı-İran ilişkileri (1534-1555):


* Kanuni’nin Avrupa ile ilgilenmesinden faydalanan İran, sınırda karışıklıklar çıkarmıştır. İran üzerine 3 sefer düzenleyen Kanuni İran’ı ortadan kaldırmayı düşünürken gelen elçiler ile antlaşma yapmaya razı olmuştur.

1555 Amasya Antlaşması:


Bağdat, Nahcıvan, Erivan Osmanlıya kalmıştır.

NOT: İran ile yapılan ilk resmi antlaşmadır.

HİNT DENİZ SEFERLERİ (1538-1553):


Hint Müslümanlarının yardım isteği, bölgedeki Portekiz üstünlüğüne son vermek, Kızıldeniz’de yeniden üstün konuma gelebilmek için 4 sefer düzenlenmiştir. 1538-Hadım Süleyman Paşa, 1551-Piri Reis,1552-Murat Reis, 1553-Seydi Ali Reis seferleri gerçekleştiren kaptanlardır.


* Seferlerden istenilen başarı elde dilememiştir.


Bunun sebebi:Osmanlı kaptanlarının tecrübesizliği,

Donanmanın okyanuslara dayanıklı olmaması,

Hint Müslümanlarından gereken desteğin alınamaması,

* Yemen, Aden, Arap yarımadası, Maskat hakimiyet altına alınmış. Kızıldeniz ve Basra körfezi Osmanlı denetimine alınmıştır.

DENİZLERDEKİ GELİŞMELER:

Rodos’un Fethi (1522): Ege denizinin güvenliği sağlandı.

Cezayir’in Alınması (1533): Barbaros’un Kaptan-ı Derya olması ile savaşılmadan Osmanlı topraklarına katılmıştır.

Prevze Deniz Zaferi (1538): Şarlken’in oluşturduğu Andrea Dorya komutasındaki Haçlı donanması mağlup edilmiştir. Akdeniz Türk gölü olmuştur.

Nis Seferi (1543): Fransa’ya yardım amacı ile mücadele edilmiştir.

Trablusgarb’ın Fethi (1551): Sen Jan Şövalyelerinden Turgut Reis almıştır.

Cerbe Savaşı (1559):


Turgut reis ile Andrea Dorya arasında oldu. İspanyolların elindeki Cerbe adası alındı.

Malta Kuşatması (1565): Sen Jan Şövalyelerinin elinde olan ada kuşatılmışsa da Turgut Reis’in şehit düşmesi üzerine kuşatma kaldırılmıştır.


Düzenlendi 11.11.2008 dmtgnr

*