TURKCE DIL ANLATIM SORULARI

BOŞLUK DOLDURMA SORULARI




1.Beş duyu organımızla algılayabildiğimiz nesnelere __________denir. (SOMUT)

2. Beş duyu organımızla algılayamadığımız nesnelere__________denir. (SOYUT)

3.Bir kelimenin ilk anlamına ___________denir. (GERÇEK ANLAM)

4. Tek başına bir anlamı olmayan kendisinden önce ve sonra gelen kelimeler arasında değişik anlam ilgileri kuran kelimelere____________denir. (EDAT)

5.Nesne alan fiillere ________denir. (GEÇİŞLİ FİİL)

6.Yüklemi durum, zaman, miktar, yer ve yön bakımından tamamlayan cümle öğesine _________denir. (ZARF TÜMLECİ)

7.İçinde tek yargı bildiren cümlelere ________denir. (BASİT CÜMLE)

8.Cümleler birbirlerine bağlaçlarla bağlanmışsa bu tip cümlelere __________denir. (BAĞLI CÜMLE)

9.Bir ad tamlamasının üçüncü bir adla ya da başka bir ad tamlamasıyla oluşturduğu tamlamaya___________denir. (ZİNCİRLEME AD TAMLAMASI)

10.Bir zarf-fiil ve buna bağlı unsur veya unsurlardan kurulan kelime gruplarına ____________ denir. (ZARF-FİİL)

11.Cümleyi oluşturan birimlere__________denir. (ÖGE)

12.İnsan dışındaki varlıklara insan kişiliği vermeye ______________denir. (TEŞHİS)

13.Kelimelerin benzetme amacı güdülmeden başka bir kelime yerine kullanılmasına _____________ denir. (MECAZ-I MÜRSEL)

14.Bir kelimenin hem gerçek hem de mecaz anlamı düşündürecek şekilde kullanılmasına _________________denir. (KİNAYE)

15.’’Marmara2da her ‘yelken’ uçar gibi neşeli.’’
Cümlesinde______________ sanatı vardır. (MECAZ-I MÜRSEL)

16.İçinde birden fazla yargının bulunduğu cümlelere _____________denir. (BİRLEŞİK CÜMLE)

17.İçinde şart kipi bulunan cümlelere ___________denir. (ŞARTLI BİRLEŞİK CÜMLE)

18.Tek başına bağımsız yargı bildiren iki veya daha fazla cümlenin bir anlam bütünlüğü içinde sıralanmasıyla kurulan cümlelere ______________denir. (SIRALI CÜMLE)
19.Yüklemi fiil olan cümlelere _______________denir. (FİİL CÜMLESİ)

20.Yüklemi isim soyundan olan cümlelere ____________denir. (İSİM CÜMLESİ)

21.Yüklemi sonda olan cümlelere _____________denir. (KURALLI CÜMLE)

22.Yüklemi başta veya ortada olan cümlelere ____________denir. (DEVRİK CÜMLE)

23.Anlatmak istediğimiz yargıyı tam olarak ifade eden söz dizilişine _______________denir. (CÜMLE)

24.Kelimelerin cümledeki görevlerine ____________denir. (CÜMLENİN ÖGELERİ)

25.Cümlede yapılan işi, oluşu ya da eylemi bildiren kelimeye _____________denir. (YÜKLEM)

26.Yüklemin bildirdiği işi, hareketi yapan ya da bir oluş içinde bulunan varlığa __________ denir. (ÖZNE)

27.Yüklemi tümleyen ya da kuvvetlendiren kelimelere_____________denir. (TÜMLEÇ)

28.Bir işin, eylemin olup olmadığını soran, içeriğini araştıran cümleye _____________ denir. (SORU CÜMLESİ)

29.Eylemin yapıldığı ya da işin olduğunu bildiren cümlelere ___________denir. (OLUMLU CÜMLE)

30.Eylemin yapılmadığını ya da belirtilen işin olmadığını bildiren cümlelere ______________ denir. (OLUMSUZ CÜMLE)

KLASİK SORULAR



S1. Soyut ve somut nedir? Örnek veriniz.
C1. SOYUT: Beş duyu organımızla algılayamadığımız nesneler ya da varlıklardır.
ÖRN: Aşk, sevgi, mutsuzluk, korku, sevinç...
SOMUT: Beş duyu organımızla algılayabildiğimiz nesnelerdir.
ÖRN: Kalem, masa, kâğıt…

S2. Tariz nedir?
C2. Söylenmek istenen sözü düşündürücü ve imalı bir biçimde belirtmeye denir.

S3. Teşhis ve intak nedir?
C3. İnsan dışındaki varlıklara insan kişiliği vermeye ‘teşhis’ , insan kişiliği verilmiş bu varlıkları konuşturmaya ise ‘intak’ denir.

S4. Mecaz nedir?
C4. Bir sözün gerçek anlamından tümüyle sıyrılıp bir başka anlamda kullanılan haline ‘mecaz’ denir.

S5. Anlamlarına göre cümleler nelerdir?
C5. Olumlu cümle, olumsuz cümle, ünlem cümlesi, soru cümlesi ve şart cümlesidir.

S6. Yapılarına göre cümleler nelerdir?
C6. Basit cümle, bileşik cümle, bağlı cümle ve sıralı cümledir.

S7. Sıfat tamlaması nedir?
C7. Tamlayan bir sıfat unsuru ile tamlanan bir isim unsurunun eksik olarak birleşmesiyle meydana gelen kelime grubudur.

S8. Birleşik cümle kaça ayrılır? Nelerdir?
C8. 3’e ayrılır. Şartlı birleşik cümle ki-li bileşik cümle, iç içe birleşik cümledir.

S9. Yüklem nedir?
C9. Cümlede yapılan işi, oluşu ya da eylemi bildiren kelimeye ‘yüklem’ denir.

S10. Özne nedir?
C10. Yüklemin bildirdiği işi, hareketi yapan ya da bir oluş içinde bulunan varlığa ‘özne’ denir.

S11. Cümlenin öğeleri nelerdir?
C11. Kelimelerin cümledeki görevlerine ‘cümlenin öğeleri’ denir.
__Yüklem, özne ve tümleçtir.

S12. Tümleç nedir? Kaç çeşit tümleç vardır?
C12. Yüklemi tümleyen ya da kuvvetlendiren kelimelere denir.
(Düz t. Dolaylı t. Zarf t. Edat t.)


S13. Devrik cümle ve kurallı cümle nedir?
C13. DEVRİK CÜMLE: Yüklemi sonda olmayan, başta ya da ortada olan cümlelerdir.
KURALLI CÜMLE: Yüklemi sonda olan cümlelerdir.

S14. Şiirlerde neden devrik cümlelere ihtiyaç duyulur?
C14.Şiirlerde anlatımı daha etkili, dikkat çekici kılmak ve kafiyeye uydurabilmek için devrik cümleler kullanılır.

S15. Bağlama gruplarının cümledeki görevi nedir?
C15. Bağlama grupları cümlede, eş görevli kelimelerin bir bağlaçla ( ve ile ama fakat) hem biçimce hem de anlamca birbirine bağlanmasıyla oluşur.

S16. Dilimizde deyimlere niçin ihtiyaç duyulur?
C16. Anlatması güç olan bazı şeyleri daha kolay anlatmak için ihtiyaç duyulur.

S17. İsim tamlaması, bağlama ve edat grupları bulunan birer cümle yazınız.
C17. İsim Tamlaması: Kapının Kolu…
Bağlama Grubu: Ali ve Ayşe bize geldiler…
Edat Grubu: Ankara’ya trenle gideceğiz…

S18. Zıt anlamlı kelime nedir?
C18. Zıt anlamlı kelimelerin kökleri birbirinden farklıdır. Kökü aynı olup olumsuzluk eki alan veya sonuna değil kelimesi getirilen kelimeler zıt anlamlı değil birbirinin olumsuzudur.

S19. Basit cümle nedir?
C19. Tek yüklemi bulunan, tek yargı bildiren cümlelerdir.
ÖRN: Bugün onlara gittim.

S20. Belirtili ve belirtisiz ad tamlaması arasındaki farkı açıklayınız?
C20. Belirtili ad tamlaması: Tamlayanın ‘in’ ilgi ekini tamlananında ‘i-si’ 3. tekil kişi iyelik ekini aldığı tamlamalardır.
Belirtisiz ad tamlaması: Tamlayanı yalın halde bulunan, tamlananı 3. iyelik ekini alan tamlamalardır.

S21. Takısız ad tamlaması nedir?
C21. Tamlayan ve tamlanan tamlama ekleri almadan oluşturdukları ad tamlamasıdır.
ÖRN: çelik tencere, taş duvar, bakır tel, altın bilezik

S22. Birleşik fiil nedir?
C22. İki ya da daha fazla sözün bir araya gelerek kendi anlamlarından farklı bir anlam verecek ve bir hareketi karşılayacak biçimde kalıplaşmasıyla oluşan fiillerdir.

S23. Dolaylı tümleç nedir?
C23. Cümlede yüklemin bildirdiği iş, oluş, kılış, yaklaşma bulunan ilgileriyle tamamlar. Yani dolaylı tümleçler yüklemi yer bakımından tamamlar.

S24. Dolaylı tümleci bulmak için yükleme hangi soruları sorarız?
C24. ‘kime, kimde, kimden, neye, neyde, neyden…’ gibi sorulardan uygun olanı sorulur.


S25. Sıralı cümle nedir?
C25. Tek başına bağımsız yargı bildiren iki ya da daha fazla cümlenin bir anlam bütünlüğü içinde sıralanmasıyla kurulan cümlelerdir.

S26. Olumsuz cümle nedir? Bir örnek cümle veriniz.
C26. İşin ya da eylemin yapılmadığını bildiren cümlelerdir.
ÖRN: Gelmiyorum.

S27. Ünlem cümlesi nedir? Bir örnek cümle veriniz.
C27. Sevinç, korku, hayret ve üzüntü gibi duyguları anlatan cümlelerdir.
ÖRN: Eyvah o da geliyor! …

S28. Şart cümlesi nedir? Bir örnek cümle veriniz.
C28. Bir işin yapılmasını, bir başka işin yapılması şartına bağlı kılan cümlelerdir.
ÖRN: Parayı alırsam doğru eve gideceğim…

S29. Öznesi gizli olan cümleler kurunuz?
C29. Arabayı yıkadı… (kim yıkadı – o ) Evi temizledik… (kim temizledi – biz )

S30. Devrik ve kurallı cümleler kurup belirtiniz.
C30. Devrik cümle: ÖRN: Sen geliyorsun dimi…
Kurallı cümle: ÖRN: Oda bize geliyor…


DOĞRU-YANLIŞ SORULARI


1. Korku, cesaret, rüya gibi terimleri somut olarak algılarız. (YANLIŞ)

2. Cümleleri olumsuz yapmak için ‘-me, -ma, -mez, -maz, -değil’ kullanılır. (DOĞRU)

3. İsim cümlesinde nesne bulunur. (YANLIŞ)

4. Tekrar grubunu oluşturan kelimeler arasına noktalama işareti konmaz. (DOĞRU)

5. Bir kelimenin akla gelen ilk anlamına gerçek anlam denir. (DOĞRU)

6. Zıt kelimelerin sonuna ‘değil’ geliyorsa doğrulur. Onun zıttı olur. (YANLIŞ)

7. Geçişli fiillerde nesne bulunmaz. (YANLIŞ)

8. Yüklemi fiil olan cümlelere fiil, yüklemi isim olan cümlelere isim cümlesi denir. (DOĞRU)

9. Yüklemi başta ya da ortada olan cümlelere kurallı cümle denir. (YANLIŞ)

10. Kelimelerin cümledeki görevlerine cümlenin öğeleri denir. (DOĞRU)

11. İçinde tek yargı bildiren cümleler basittir. (DOĞRU)

12. Yüklemi tümleyen ya da kuvvetlendiren kelimelere zarf denir. (YANLIŞ)

13. Ünlem cümlesi sevinç, korku, heyecan bildiren cümlelerdir. (DOĞRU)

14. Kurallı cümleler yüklemi sonda bulunan cümlelerdir. (DOĞRU)

15. ‘Ali ve Ayşe bugün bize geldiler.’ Cümlesi edat grubuna bir örnektir. (YANLIŞ)

16. Tamlayan ve tamlananın ek almamış haline takısız isim tamlaması denir. (DOĞRU)

17. Bir sözün gerçek anlamını kaybetmiş, başka bir anlam taşıyan haline mecaz anlam denir. (DOĞRU)

18. Cümleyi oluşturan unsurlara öğe denir. (DOĞRU)

19. İnsan dışındaki varlıklara insan kişiliği vermeye ‘intak’ denir. (YANLIŞ)

20. Cümlede yapılan işi bildiren kelimeye özne denir. (YANLIŞ)

21. Birden fazla cümlenin anlam bütünlüğü içinde sıralanmasıyla kurulan cümlelere sıralı cümle denir. (DOĞRU)

22. Ünlemler, bağlaçlar, edatlar cümle dışı unsur kabul edilir. (DOĞRU)

23. Temel ve yan cümleler birleşik cümleleri oluşturur. (YANLIŞ)

24. Aynı anlama gelen kelimelerin bir cümle içinde kullanılması anlatım bozukluğuna yol açar. (DOĞRU)

25. ‘Domates ile elma almışlar.’ Cümlesi bağlama grubuna bir örnektir. (DOĞRU)

26. ‘Yapacağım-Yapmayacağım’ kelimeleri birbirinin zıttı şeklindedir. (YANLIŞ)

27. Özne 3’e ayrılır: ‘gerçek özne, gizli özne ve sözde özne’ (DOĞRU)

28. ‘Eğer bize gelirsen, ben sana veririm.’ Cümlesi ünlem cümlesine bir örnektir. (YANLIŞ)

29. ‘Geliyor musunuz?’ cümlesinde gizli özne ‘siz’ dir. (DOĞRU)

30. ‘pencerenin kolu’ sıfat tamlamasına bir örnektir. (YANLIŞ)









BOŞLUK DOLDURMA
1. ) Beş duyu organımız ile algılayabildiğimiz nesne ya da kavramları karşılayan kelime ....................anlamlı kelimedir.
Cevap : Somut
2. ) Beş duyu organımız ile alglayamadığımız varlıkları karşılayan kelime ..................... anlamlı kelimelerdir.
Cevap : Soyut
3. ) " Gözüm ağrıdığı için doktara gittim." cümlesinde altı çizili sözcük .................. anlamda kullanılmıştır.
Cevap : Gerçek
4. ) "Çekmacanin gözünden bir kalem aldım." cümlesinde altı çizili sözcük .................. anlamda kullanılmıştır.
Cevap : Yan
5. ) "Öğretmenin gözünden düştüm" cümlesinde altı çizili sözcük .................. anlamda kullanılmıştır.
Cevap : Mecaz
6. ) Bir kelimenin ilk anlamına ............... anlam denir.
Cevap : Gerçek
7. ) "Taş bağırlı dağlar " sözünde .................... söz sanatı vardır.
Cevap : Kinaye
8. ) ............ anlamlı kelimelerin biri genellikle yabancı kaynaklıdır.
Cevap : Eş
9. ) Edebi metinlerde kelimeleri eş anlamlarıyla baraber kullanırsak ............. bozulur.
Cevap : Anlam
10. ) "Gümüş rengi ay " ...................... tamlamasıdır.
Cevap : Belirtili isim
11. ) İsim tamlaması ....................... ve ........................... olmak üzere ikiye ayrılır.
Cevap : Belirtili ve belirtisiz
12. ) " ve - ya da -ve ya gibi -ile" sözcükleri ...................tır.
Cevap : Bağlaç
13. ) "gibi -kadar -bile -için sözcükleri ......................tır.
Cevap : Edat
14. ) " Doktor Hasan " ...................... grubudur.
Cevap : Unvan
15. ) " Herşeyden elini eteğini çekmiş." deyimi .........................................................anlamına gelmektedir.
Cevap : Bir şeyle uğraşmıyor, bir şeye karışmıyor.
16. ) " Dolaptan biraz peynir ve biraz reçel çıkardı." cümlesinde ........................... grubu vardır.
Cevap : Bağlama
17. ) " Kardeşini görünce ne yapacağını şaşırdı." cümlesinde ........................... grubu vardır.
Cevap : Zarf-fiil
18. ) Bağlaçlar, edatlar, ünlemler, ünlem grupları, hitaplar ve ara sözler, .................................. unsur kabul edilir.
Cevap : Cümle dışı
19. ) Geçişli fillerle kurulan edilgen yapılı cümlelerde ........................ bulunur.
Cevap : Sözde özne
20. ) İsimler, filler, tekrar grupları, isim tamlamaları, sıfat tanlamaları, zamirler. isim-filler, sıfat-filler,edatlar, yansımalar, deyimler cümlede .................. olarak kullanılabilir.
Cevap : Yüklem
21. ) " Alın beni bırakın o vadiye" cümlesi ........................... cümledir.
Cevap : Devrik
22. ) " Belki yıllarca yaşarım " cümlesi ......................... cümledir.
Cevap : Kurallı
23. ) Cümleler biribirine bağlaçlarla bağlanmışsa bu tip cümlelere ........................... denir.
Cevap : Bağlı cümle
24. ) "Çok yaşayandan sorma, çok gezenden sor." cümlesi .......................... cümledir.
Cevap : Sıralı
25. ) " Büyük bir dalga, gemiyi metrelerce uzağa sürükledi ve gemiin gövdesi çatırdamaya başladı." cümlesi ................... cümledir.
Cevap : Bağlı
26. ) Haber (zaman) kipleriyle çekimlenen cümlelere ......................... denir.
Cevap : Haber cümlesi
27. ) Dilek (tasarlama) kipleriyle çelimlenen cümlelere ........................ denir.
Cevap : Dilek cümlesi
28. ) " Suda olgunlaşan rüyası" sözcük öbeklerinde ................................ tamlaması vardır.
Cevap : Sıfat
29. ) "Bakkal" sözcüğü ....................... dir.
Cevap : Kurallı bileşik fiil
30. ) "Ateş yakmak" sözcük öbekleri ............................ grubudur.
Cevap : İsim-fiil.




SORU - CEVAP

1. ) Tarizi ile kinaye sanatı arasındaki fark nedir?
Cevap : Kinayede söz, gerçek ve mecazi anlamalarıyla değerlendirilir ama kastedilen sözün mecazi anlamıdır. Tarizi de ise söz, ne gerçek ne mecazi anlamlarıyla değerlendirilir.Kastedilen sözün tam karşıtı olan manadır.
2. ) Terim ve yan anlamlara örnek veriniz.
Cevap : Yan anlam = Uçağın kanadında arıza çıktı
Terim anlam = Takımın sağ kanadı bu maçta iyiydi.
3. ) Dilek cümlesi nedir?
Cevap : Yüklemi dilek kipleriyle çekimlenmiş cümlelerdir.
4. ) " Kırıldı kanadım kaldım çaresiz." cümlesi hangi anlamda kullanılmıştır?
Cevap : Mecaz anlam
5. ) Mecaz anlam ve deyim anlam arasındaki fark nedir?
Cevap : Mecaz anlam; bir sözün gerçek anlamından tümüyle sıyrılıp bir başka anlamda kullanılan halidir. Deyim;İki ya da daha fazla kelimenin, gerçek anlamından uzaklaşarak bir kavramı karşılamak üzere kalıplaşmasıyla oluşan kelime grubudur.
6. ) " Bayramda eşimizi dotumuzu ziyaret ettik." kelimeler arasındaki anlam ilişkisi nedir?
Cevap : Yakın anlamlı
7. ) " Ey çok unutulan bu çehre! " cümlesi hangi gruba girer.
Cevap : Ünlem grubuna
8. ) Nesne alan fiillere ne denir?
Cevap : Geçişli fiil denir.
9. ) Edat grubundan bir cümle oluşturunuz.
Cevap : Rüya gibi bir yazdı.
10. ) Yan anlamlı kelimeye örnek veriniz.
Cevap : Çekmecenin gözünden bir kalem alınız
11. ) Eş anlamlı kelimeler ne demektir?
Cevap : Yazılışları aynı anlamları farklı olan kelimelere denir.
12. ) "Güllerin kokusu bahçeye geliyordu." isim tamlaması hangi türde kullanılmıştır?
Cevap : Belirtili isim tamlaması
13. ) "Çocuk başarısından sevinç duydu. " cümlesinde soyut anlamlı kelime hangisidir?
Cevap : Sevinç soyut anlamlıdır.
14. ) Soyut anlam nedir?
Cevap : Beş duyumuzla algılayamadığımız, zihnimizle kavrayabildiğimiz kelimelerdir.
15. ) " Zehra bir psikolojik romandır." nesnel bir cümle midir?
Cevap : Evet nesneldir.
16. ) Edat grubu nedir?
Cevap : Anlamları ve görevlerini cümlelerde sözler arasına kurdukları ilişkilerle belirginleşen bunun dışında tek başlarına anlam taşımayan sözcüklerdir.
17. ) Unvan grubu nedir*
Cevap : İnsanların toplumsal konumlarına göre rütbe, memuriyet seviye vb. durumlarını belirten sıfatlardır.
18. ) Zincirleme isim tamlaması nedir?
Cevap : Bu tamlama diğerlerinin aksine almış olduğu eklere göre değil, tamlayanı oluşturan isimlerin sayısınagöre saptanır.
19. ) Ünlem grubu nedir?
Cevap : Duygusal bir yoğunlaşmanın coşkunluğun sonucu oluşan cümleye " sevinç, üzüntü, beğenme, coşma, acı, korku" gibi anlamlar katan sözlerdir.
20. ) Basit cümle nedir?
Cevap : İçerisinde tek bir yargı bulunan cümlelerdir.
21. ) Öge nedir?
Cevap : Birleşik şeyleri oluşturan basit şeylerden her biridir.
22. ) Geçişli fiil nedir?
Cevap : Nesne alan fiilere denir.
23. ) Birleşik cümle nelerden oluşur?
Cevap : Temel cümle ve yan cümlelerden oluşur.
24. ) Devrik cümleye örnek veriniz.
Cevap : Rüzgarın hiç eksik olmadığı dar ve boş bir sokaktı.
25. ) Kural dışı unsurlar nelerdir?
Cevap : Bağlaçlar,edatlar,ünlamler,ünlem gruplarıhitaplar ve ara sözlerdir.
26. ) Bağlı cümle nedir?
Cevap : Cümleler birbirlerine bağlanmışsa bu tip cümlelere denir.
27. ) Sıralı cümleye örnek veriniz.
Cevap : Çok yaşayandan sorma çok gezenden sor.
28. ) Zarf tümleci, dolaylı tümleç neden cümlenin temel ögesi değildir?
Cevap : Bu ögeler olmadan cümle kurulabilir. Bir cümlenin kurulabilmesi için özne ve yüklem yeterlidir.
29. ) Sıralı cümle nasıl oluşur?
Cevap : Cümleler birbirlerine virgül ve noktalı virgülle bağlanmışsa bu tür cümlelerden sıralı cümle oluşur.
30. ) Deyimlerin bir kaç özelliğini yazınız.
Cevap : Deyimlerdeki sözcüklerin yerine başka sözcük kullanılmaz.Sözcüklerin yeri değiştirilemez ve sözcükler çıkartılamaz. En az iki kelimeden oluşur. Kimin söylediği belli değildir.



DOĞRU - YANLIŞ


1. ) " Millilerimizi bu akşam dişli bir rakip bekliyor." cümlesinde altı çizili kelime soyut anlamda kullanılmıltır.
Cevap : D ( D ) Y ( )
2. ) "Çocuk cesaretle aslanın üzerine atıldı." cümlesinde soyut anlamlı kelimeler yoktur.
Cevap : D ( ) Y ( Y )
3. ) " Bedr'in aslanları ancak bu kadar şanlı idi." dizesinde "açık istiare" vardır.
Cevap : D ( D ) Y ( )
4. ) " Kan tükürsün adını candan anan dudaklar,
Sana benim gözümde bakan gözler kör olsun." bu beyitte "kinaye" vardır.
Cevap : D ( ) Y ( Y )
5. ) Bir kelimenin gerçek anlamının dışında kullanılmasına " mecaz anlam " denir.
Cevap : D ( D ) Y ( )
6. ) "Kalpsiz kişi ifadesi yerine kelimenin eş anlamlısı olan "yüreksiz" kullanılabilir.
Cevap : D ( D ) Y ( )
7. ) Aynı anlama gelen kelimelerin bir arada kullanılması anlatım bozukluğuna yol açar.
Cevap : D ( ) Y ( Y )
8. ) "Atatürk hiç bir zaman onların oyununa kanmış değildi." cümlesinde "oyun" kelimesi "düzen,hile" anlamında kullanılmıştır.
Cevap : D ( D ) Y ( )
9. ) " Doğrusunu isterseniz onu çoktan kapı dışarı etmeliydim ama yüreğim kaldırmıyor, acıyor ." cümlesinde "kaldır" kelimesi, "katlan, tahammül et" anlamında kullanılmıştır.
Cevap : D ( D ) Y ( )
10. ) " Onun tereddütünü gören memur, başını kaldırarak daha ciddi bir sesle sordu." cümlesinde "kaldır" fiili "bulunduğu yerden al" anlamında kullanılmıştır.
Cevap : D ( ) Y ( Y )
11. ) Bağlaçlar, edatlar, ünlemler, ünlem geupları, hitaplar ve ara sözler cümle dışı unsur olarak kabul edilir.
Cevap : D ( D ) Y ( )
12. ) İsim cümlelerinde nesne bulunmaz.
Cevap : D ( D ) Y ( )
13. ) Özne olan kelime ve kelime grubu ismin hal eklerini eşitlik ekini ve vasıta ekini alır.
Cevap : D ( ) Y ( Y )
14. ) Geçişli fiilerde kurulan cümlelerde nesne bulunmaz.
Cevap : D ( ) Y ( Y )
15. ) Geçişli fiilerle kurulan edilgen yapılı cümlelerde "sözde özne" olur.
Cevap : D ( D ) Y ( )
16. ) " İsimler, fiiler, tekrar grupları, isim tamlamaları, sıfat tamlamaları, zamirler, isim-fiiler, sıfat-fiiler, edatlar yansımalar, deyimler" cümlede yüklem olarak kullanılabilir.
Cevap : D ( D ) Y ( )
17. ) Birleşik cümleler, temel cümle ve yan cümlelerden oluşur.
Cevap : D ( D ) Y ( )
18. ) Cümleler birbirine virgül ve noktalı virgülle bağlanmışsa bu tür cümleler sıralı cümleleri oluşturur.
Cevap : D ( D ) Y ( )
19. ) Yüklemi haber kipiyle çekimlenmiş olan cümlelerre haber cümlesi denir.
Cevap : D ( D ) Y ( )
20. ) Haber cümlelerinde tasarlama anlamı vardır.
Cevap : D ( ) Y ( Y )
21. ) Dilek cümlelerinde zaman ve kesinlik vardır.
Cevap : D ( ) Y ( Y )
22. ) Yüklemi dilek kipleri ile çekimlenmiş cümlelere dilek cümlesi denir.
Cevap : D ( D ) Y ( )
23. ) Fiil cümleleri " -me, -ma, -mez, -maz" ekleriyle olumsuz yapılır.
Cevap : D ( D ) Y ( )
24. ) "Ne şair yaş döker, ne aşık ağlar." cümlesi anlamca olumlu bir cümledir.
Cevap : D ( ) Y ( Y )
25. ) İsim cümleleri "değil" edatı ve "yok" kelimesi ile olumsuz yapılır.
Cevap : D ( D ) Y ( )
26. ) "Vatan al bayrağın dalgalandığı yer değil mi?" anlamca olumsuz bir cümledir.
Cevap : D ( ) Y ( Y )
27. ) " Kitabı geri vermek üzere aldı." cümlesinde şarta bağlılık vardır.
Cevap : D ( D ) Y ( )
28. ) "Çocukların susuzluktan dudakları çatlamıştı."cümlesinde neden-sonu. ilişkisi vardır.
Cevap : D ( D ) Y ( )
29. ) " Tarihi kalıntılar insanları o eski günlere götürüyor." cümlesi öznel bir anlatımdır.
Cevap : D ( D ) Y ( )
30. ) "Mai ve Siyah, Batılı anlamdaki ilk romandır." cümlesi öznel bir anlatımdır.
Cevap : D ( ) Y ( Y )








KLASİK SORU

SORU1:Belirtili isim tamlamasını açıklayınız
CEVAP:tamlamayı oluşturan her iki adında da kendisine ait tamlama ekini almasıyla oluşur
SORU2:Belirtisiz isim tamlamasını açıklayınız
CEVAP:tamlamayı oluşturan isimlerden yalnızca tamlananın ‘i-si’ ekini alır
SORU3:Belirtili ve belirtisiz isim tamlamasının arasındaki farkı yazınız
CEVAP: Belirtili isim tamlamasında tamlatan ve tamlanan ek alır ama belirtisiz isim tamlamasında sadece tamlanan ek alır
SORU4:Zincirleme isim tamlamasını açıklayınız
CEVAP:Digerlerinin aksin almış oldugu eklere göre degil ,tamlamayı oluşturan isimlerin sayısına göre saptanır
SORU5:Takısız isim tamlamasını açıklayınız
CEVAP:Tamlamayı oluşturan her iki isim de tamlanan eki almaz
SORU6:Sıfat tamlamasını açıklayınız
CEVAP:Bir ismin bir yada bir çok sıfatla nitelenmesi yada belirtilmesi yoluyla oluşan söz öbegidir
SORU7:Unvan gurubunu açıklayınız
CEVAP:İnsanların toplumsal konularına göre ,rütbe ,memuriyet ,seviye ,vebenzeri durumları belirten sıfatlardır
SORU8:Unvan grubunun kaç türlü özelligi vardır ?adlarını yazınız?
CEVAP:Bu sıfatların üç türlü özelliği ğösterir .
SORU9:Zarf filini açıklayınız
CEVAP:Kök yada gövdeyi fiil olmakla birlikte cümlelerde bağlacın yerine getiren ve çokluk zarf görevinde kullanılan sözcüklerdir.
SORU10:Sayı grubunu açıklayınız
CEVAP:Adları sayı bakımından bildiren sözcüklerdir
SORU11:Sıfat fiilini açıklayınız
CEVAP:Kök yada gövdenin fiil oldugu hale almış olduğu eklerle bir adı niteleme yada belirtme görevini üstlenebilen sözcüklerdir
SORU12:İsim fiili açıklayınız
CEVAP:Kök yada gövdeleri fiil olduğu halde cümlede ad gibi kullanılan adın gövdesini yerine getiren sözcüklerdir
SORU13:Yüklemi tanımlayınız
CEVAP:Cümledeki işi ,oluşu ,kılışı karşılayan ;eylem çekimine giren yada ek eylem olarak çekimlenme özelliği kazanan sözcük veya sözcük dizisidir )
SORU14:Özne nedir?
CEVAP:Yüklemle bildiren işi,oluşu,kılışı bağladığımız öğedir
SORU15:Özneyi bulmak için ne gibi sorular sorulur.
CEVAP:Kim?yada ne?soruları sorulur.
SORU16:Özne kaç’a ayrılır ?nelerdir?
CEVAP:5’e ayrılır.bunlar; gerçek özne ;sözde özne;örtülü özne; mantıkça özne;açıklamalı özne ‘dir.
SORU17:Dolaylı tümleci açıklayınız?
CEVAP:Yüklemi yönelme ;bulunma,çıkma ilgileriyle tanımlayan öğelere dolaylı tümleç denir.
SORU18:Dolaylı tümleci bulmak amacıyla yükleme yönelteceğiniz soruda ne olmalıdır.
CEVAP:_”e,_de,_den”ekleri bulunmalı ve hal eki olmalıdır.
SORU19:Dolaylı tümlece örnek veriniz?
CEVAP:Bütün seriyi, o kitapçıkıta bulabilirsiniz?
SORU20:Zarf tümlecini açıklayınız.
CEVAP:Yüklemi zaman,yön,nicelik ,soru ,nitelik yada durum bakımından tamamlayan öğedir.
SORU21:Soru cümlesin ne gibi sorular yöneltilir?
CEVAP:Ne zaman ,ne kadar,gibi sorular sorulur.
SORU22:1)bu konuyu ortalık sakinleşince görüşürüz.
2:) Az önce içeriye girdiler.
3:) Sonbahar geldi.
Yukarıdaki cümlelerin karşılarına hangi cümle ögeleri olduğunu yazınız.
CEVAP:1:)Zarf tümleci ,2:)Dolaylı tümleç 3:)gerçek özne.
SORU 23:Nesne nedir?
CEVAP:Öznenin yaptığı yüklemde belirtilen işten etkilenen varlığı yerda kavramı karşılayan sözcük ya da sözcük öbeği nesnedir.
SORU 24:Özneyle birlikte yükleme yöneltilen soruları yazınız.
CEVAP:Kimi ,neyi,kim,ne gibi sorular sorulur.
SORU 25:Edat tümleci nedir?
CEVAP:Yüklemi ilgeçlerle tümleyen ögelere edat tümleci denir.
SORU26:Deyimlerin özelliklerine örnek veriniz?
CEVAP:Deyimdekisözcüklerin yerine başka sözcük kullanılmaz.Sözcükler çıkartılmaz , yeri değiştirilmez, en az iki kelimeden oluşur ve kimin söylediği belli değildir.
SORU27:Cümle dışı unsur nelerdir?
CEVAP:Bağlaçlar, edatlar,ün lemle ,ünlem grupları ,hitaplar ve ara sözlerdir.
SORU28:Sıfat-fiil gurubuna örnek veriniz?
CEVAP:Yaprakları ağarmış ağaçlar,gözü çağırıyor.
SORU29: Cümlenin temel öğeleri nelerdir?
CEVAP:Yüklem ve özne dir.
SORU30:Temel öğelerden oluşmuş bir cümle kurunuz.
CEVAP:Pembe pencereli ev mırıl mırıl çıkan bir derenin kenarıydı.


BOŞLUK DOLDURMA

SORU 1:Beş duyu organımızla algılayabildiğimiz sözcüklere………..denir.
CEVAP:Somut sözcük
SORU2:Beş duyu organımızla algıladığımız sözcüklere……..denir.
CEVAP:Soyut sözcük
SORU3:Bir sözcüğün tek başına kullandığında düşündürdüğü anıların ya da anlamlara…….. denir.
CEVAP: Gerçek anlam
SORU4: Sözcüğün gercek anlamından uzaklaşarak başka bir sözcüğün yerine kullanılmasına ……..denir
CEVAP:Mecaz denir.
SORU5:İpe un sermek,ağzında bakla ıslanmamak,bindiği dalı kesmek,pabuç pahalı gibi sözcükler ……….örnektir.
CEVAP:Deyime örnektir
SORU6:Sözcüğün temel anlamına bağlı olarak kazandığı anlamlara……. denir.
CEVAP:Yan anlam
SORU7: sınavı kazanamazsak yanarız.
Cümlesindeki altı çizili sözcük………………..anlamı vardır.
CEVAP:mecaz anlam
SORU8:annem bana siyah bir elbise aldı.
Cümlesinde altı çizili sözcük……………………..anlamı vardır
CEVAP: gerçek anlam
SORU9:insan dışı varlıklara insan kişiliği vermeye ……… denir.
CEVAP:teşhis
SORU10:kişileştirilen varlıkların konuşturulmasınada…….. denir
CEVAP:intak
SORU11:teşbihin temel ögelerinden sadece biri söylenerek yapılan benzetmelere ………. Denir.
CEVAP:istiare
SORU12:askerlerimiz kükrüyordu marş söylerken.
Cümlesinde ………….. sanatı vardır
CEVAP: kapalı istiare.
SORU13:aslanlarımız geçiyordu.
Cümlesinde …………sanatı vardır.
CEVAP:açık istiare
SORU14:Söylenmek istenen sözün düşündürücü ve imalı bir biçimde belirtmeye……….denir.
CEVAP:tariz
SORU15:BİR Sözün aynı anda hem gerçek hemde mecaz anlamı düşündürecek biçimde kullanımasına……….. denir
CEVAP:kinaye
SORU 16:Bizim kapımız ona hep açıktır .
Cümlesinde …………sanatı vardır.
CEVAP:Kinaye
SORU17: Bizim bir sözcüğün zihindeki ilk belirten en yaygın kullanım anlamına ………………. denir.
CEVAP:Temel anlam
SORU18:Takımın sağ kanadı bu maçta iyiydi.
Cümlesinde ……………. Denir.
CEVAP:Terim anlam
SORU 19:Ekmekler ne güzel ,sıcacık elim yandı.
Cümlesinde ……………..vardır.
CEVAP:Yan anlam
SORU20:Kuşun kanadı tedavi ettirdi. Cümlesinde…………vardır.
CEVAP:Gerçek anlam
SORU21:Yazılışları söyleyişleri aynı anlamları ayrı sözcüklere…………denir
CEVAP:Eş sesli
SORU22:Yazılışlarıayrı anlamları aynı sözcüklere…..denir
CEVAP:eş anlam
SORU23:Anlamları eşit olmadıgı halde kimi durumlarda birbirinin yerine kullanılabilen sözcüklere ………..denir.
CEVAP:Yan anlam
SORU24:İnsanlar eski şarkılara yeni anlamlar ,yüklüyor cümlesinde………anlam vardır
CEVAP:zıt anlam
SORU25:Hava iyice soğudu cümlesindeki altı çizili sözcük…….anlam vardır.
CEVAP:somut anlam
SORU26:Birbirine karşıt durumları yada kavramları anlatan sözcüklere…….denir.
SORU27:Yaşlı insanlara tardım etmeliyiz .cümlesinde …………. Sözcük vardır
CEVAP:Eş anlam
SORU28:İnsan sorumluluk sahibi olmalıdır.cümlesinde altı çizili sözcükte…….vardır.
CEVAP:soyut kavram
SORU29:Zirveye tırmandıkça oksijen aglıgından dengemiz bozuldu cümlesinde...........vardır.
CEVAP:mecaz anlam
SORU30:Bu yüz bana tanıdık geliyor .cümlesinde …………sözcük vardır.
CEVAP:eş sesli


DOĞRU YANLIŞ


SORU 1:Geçişsiz fiillerle kurulan fiil cümlelerinde nesne bulunmaz.(D)
SORU 2:Tekrar gurubunu oluşturan kelimeler arasında noktalama işareti kullanılır.(Y)
SORU3:Soru cümlesi yargıyı soru biçiminde ortaya konan cümleler değildir.(Y)
SORU4:Gerçek soru cümlesi yanıt getiren soru cümlesidir (D)
SORU5:Sözde soru cümlesi biçimin de soru cümlesi olduğu halde soru anlamı taşıyan bu nedenle yanıt getirmeyen cümlelerdir.(D)
SORU6:”Çevremizde iyi insanlar yok değil .”anlamca olumlu cümledir(D)
SORU7:”Ne onunla konuşurum nede onunla konuşurum “anlamca olumsuz cümledir.(Y)
SORU8:”Bu konuyu anlamadığım söylenemez “anlamca olumsuz cümledir.(Y)
SORU9:Olumlu cümle bir yargıyı olumlu biçimde ortaya koyan cümlelerdir(D)
SORU10:Olumsuz cümle eylem cümlelerinde eylemin gerçekleştiği tada gerçekleşeceği alt cümlelerinde bir şeyin ne olduğunu veya olduğunu belirttiği cümledir(Y)
SORU11:İçerisinde tek yargı bulunan cümlelere basit cümle denir(D)
SORU12:Cümleler birbirine baglaçlarla bağlanmışsa bu tip cümlelere baglı cümle denir.(D)
SORU13:Sıralı cümle her birikendi başına bir yargı bildirmesine karşın konu ortaklığı veya ardışıklık gibi bir yargı veren cümlelerdir.(D)
SORU14:Basit cümle birtek duyguyu ,tek bir düşüncegi anlatan,özetle bir yargıdan oluşan cümlelerdir.(D)
SORU15:Birleşik cümle bir temel yargıyla bir yada birden çok yardımcı yargıdan oluşan ,dolayosıyla birden çok yargı içeren cümlelerdir.(D)
SORU16:Bağımlı cümleyi sıralı cümleden ayıran tek ,fark yüklenen baglaçlarla bağlanmamamsıdır .(Y)
SORU17:”Kalpsiz kişi “ ifadesinde”kalpsiz”kelimesi yerine kelimenin eş anlamlısı olan “yüreksiz”kelimesi kullana biliriz.(D)
SORU18:Atatürk hiçbir zaman onların oyununa kalmış degildir”cümlesinde “oyun “kelimesi düzen,hile”alnında kullanılmıştır.(D)
SORU19:Bağlaç,edatlat,ünlemler guruplar, hitaplar ve ara sözler cümle dışı unsur kabul edilir .(Y)
SORU20:Özne olan kelime ve kelime gurubu ismin hal eklerini eşitlik ekini ve vasıta ekini alır(Y)
SORU21: Geçişli fiillerle kurulan cümlelerde nesne bulunmaz.(Y)
SORU22:Geçişli fiillerle kurulan edilgen yapılı cümlelerde “sözde özne” olur.(D)
SORU23:Yüklemi dilek kipleriyle çekimlenmiş cümlelere dilek cümlesi denir.(D)
SORU24:Dilek cümlelerinde zaman ve kesinlik anlamı yoktur.(D)
SORU 25:Haber cümlelerinde tasarlama anlamı yoktur.(D)
SORU26:Yüklem haber kipiyle çekimleyen cümlelere haber cümlesi denir .(D)
SORU27: “Mavi ve siyah” batılı anlamdaki ilk romandır”cümlesi özel bir anlatımdır(Y)
SORU28 “ Tarihi kalıntılar indanları o eski günler götürüyor”cümlesinde özne bir anlatımdır.(D)
SORU29:Fiil cümleleri “-ma-me –mez-maz” ekleriyle olumsuz yapılır.(D)
SORU30:İsim cümlesi “değil”edat ve “yok”kelimesi ile olumsuz yapılmaz.(Y)

*