Maddelerin esnekliği nedir

Maddelerin esnekliği
Bir cisme bir kuvvet uygulandığında cismin şekli ve büyüklüğü değişiyorsa kuvvet ortadan kaldırıldığında
Cisim tekrar eski haline dönüyorsa bu özelliğe esneklik özelliği denir. Esneklik bütün maddeler için var olan bir
Özelliktir ancak sadece katılara ait ayırt edici özelliktir. Her katının esneklik sınırı vardır. Eğer uygulanan kuvvet büyük değilse bir çok katı eski haline dönebilir. Esnek cisimlerin gerilme miktarı uygulanan kuvvetle doğru orantılıdır.
DL: gerilme miktarı
F: uygulanan kuvvet
DL:____1___
F
Katıya esneklik sınırı aşılacak kadar büyük bir kuvvet uygulanmışsa kuvvet ortadan kaldırılsa bile cisim eski haline dönmez şekli bozulur. Çelik nikel gibi bazı katıların esnekliği çok fazla kurşun buz cam gibi katıların esnekliği oldukça azdır.
SONUÇ:
1) Farklı metaller farklı miktarda esnekliğe sahiptir.
2) Eşit uzunluktaki farklı çaptaki aynı metalden yapılan tellerden çapı küçük olan daha çok esnektir.
3) Esnekliğin belli bir sınırı vardır. Sınır aşılırsa maddenin şekli bozulur.
4) Uzama miktarı esneklik sınırı içinde uygulanan kuvvetle doğru orantılıdır.

F= -k.x
Burada;
X: yaydaki uzama veya sıkıştırma miktarı
K: yay sabiti olup yayın cinsine ve uzunluğuna bağlıdır.
Formulün önündeki (-) işareti F vektörü ile x vektörünün zıt yönlü olduğunu gösterir. Büyüklük hesabı yapılırken (-) işareti dikkate alınmaz.
Üzerine kuvvet uygulanan yayların bu kuvvet direncine yay kuvveti diyoruz ve uygulanan kuvvetle ters yöndedir. Yaydaki bu kuvvet, yayın sertliği (esneklik sabiti) ve yayın serbest halinden ne kadar sıkıştığı yada gerildiğine bağlıdır.

-yaylar birbirine bağlandıktan sonra cisme bağlanıyorsa iki yayın eşdeğerinin esneklik sabiti azalır.
__1_ = __1_ +__1_
k k¹ k2

k= k1k2
k1+k2

- yaylar ayrı ayrı cisme bağlanırsa iki yayın eşdeğerinin esneklik sabiti artar.
K=k1+k2
SIVILARIN ESNEKLİĞİ
Sıvılar az da olsa esnektir. Sıvılar üzerine bir kuvvet uygulanırsa hacimlerinin çok az da olsa değiştiğini kuvvet ortadan kalktığında tekrar eski hacimlerini alırlar. Kuvvet etkisi altında sıvıların hacimlerindeki değişme çok az olduğundan, esneklik sıvılar için ayırt edici bir özellik değildir.
UYGULAMA ALANLARI
Depreme dayanıklı binaların yapımında depreme yol açan yer hareketlerinin merkezinin belirlenmesinde, deprem dalgalarının yayılma hızının ölçülmesinde petrol ve maden gibi yeraltı zenginliklerinin bulunmasında maddenin esneklik özelliğinden yararlanılabilir. Dinamometre barometre yaylı müzik aletleri motorlu taşıtlardaki amortişörler, asma köprüler, demir yolu rayları gazın esnekliğinden yararlanılarak komprasörler havalı frenler paketleme sıkıştırma makineleri yapılmıştır.

*